Międzycywilizacyjny dialog w świecie słowiańskim w XX i XXI wieku. Historia - religia - kultura - polityka

Analiza stosunków narodowościowych, religijnych, kulturowych, a także politycznych w krajach Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, zamieszkanych głównie przez Słowian, pokazuje w perspektywie historycznej ogromne zróżnicowanie ich wzajemnych relacji. Jest to z jednej strony stan spokoju społecznego, wzajemnej kooperacji i współpracy oraz zrozumienia, a z drugiej – czasowego lub permanentnego konfl iktu. Dlaczego tak jest? Co powoduje tak odmienne reakcje w świecie słowiańskim? Jak zapobiegać powstającym sporom? W jaki sposób można przekształcić sytuacje konfl iktogenne we współdziałanie społeczeństw i wspólnot o odmiennych tradycjach kulturowych? Odpowiedź na tak postawione pytania wymaga uzyskania porównawczej wiedzy na temat inicjatyw na rzecz dialogu podejmowanego w poszczególnych krajach słowiańskich oraz skuteczności tych działań.
W zasięgu zainteresowania znalazła się słowiańska Europa Środkowo-Wschodnia i Południowo-Wschodnia. Szczególną uwagę badacze zwrócili na dialog Słowian z narodami niesłowiańskimi (Turkami, Albańczykami, Rumunami, Węgrami i innymi). Analizie poddane zostały nie tylko relacje między narodami słowiańskimi, ale również stosunki Słowian ze spadkobiercami odmiennych kręgów cywilizacyjno-kulturowych.

Fragment Przedmowy
 

Spis treści:

Przedmowa /9

Kultura i idee /11

Александр В. Липатов, Славянство как составная часть европейской цивилизации. К давней идее славянского единенияи извечной проблеме славянского разъединения /13

Lilla Moroz-Grzelak, Granice i pamięć jako kategorie południowosłowiańskiej rzeczywistości – kompensacyjne mitotwórstwo, rewizja historii, jugonostalgia /23

Jan Rychlík, České historické mýty /33

Maciej Kawka, Współczesny dyskurs polityczny na temat pomników (na przykładzie Macedonii) /45

Wojciech Wojtasiewicz, Wkład Polaków w rozwój Gruzji w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku /59

Magdalena Najbar-Agičić, Historiografi a jugosłowiańska czy jugosłowiańskie historiografie? Przykład serbski i chorwacki /73

 

Religia /81

Włodzimierz Mokry, Kulturowe, religijne i polityczne konsekwencje różnego rozumienia idei świętych Cyryla i Metodego wśród Ukraińców, Polaków i Rosjan. Rozważania historyczno-kulturowe /83

Michał Wawrzonek, Relacje pomiędzy państwem ukraińskim a Cerkwią prawosławną jako element kultury politycznej na Ukrainie /125

Ewa Bujwid-Kurek, Legitymizacja wolności wyznania w Republice Serbii /143

Historia /155

Tadeusz Czekalski, Rosyjska obecność w Albanii w I połowie XX wieku /157

Катерина Тоороска, Македонско-албанските врски во периодот 1878-1913 /169

Irena Stawowy-Kawka, Problem albański w Ludowej Republice Macedonii (1945-1959) /191

Mirosław Dymarski, Polityczne i kulturowe relacje czarnogórsko-albańskie w XX i XXI wieku /211

Стојан Киселиновски, Македонското население во јужна Македонија (XX век) /225

Геннадий Матвеев, Перелом в политике Москвы на польском направлении в июле 1920 года /235

Andrzej Essen, „Konsekwentni nieprzyjaciele”. Węgierska elita władzy w opinii czechosłowackiej dyplomacjii sfer rządowych w okresie
międzywojennym /249

Krzysztof Nowak, Cierpkie pobratymstwo – stosunki polsko-czechosłowackie w opiniach dyplomacji PRL /257

Artur Patek, Bułgaria i nielegalna imigracja żydowska do Palestyny w przededniu i w okresie drugiej wojny światowej /273

Тодор Чепреганов, Американците од словенско потекло и нивната активност во текот на Втората светска војна /289

Piotr Żurek, Porozumienie Pavelić–Stojadinović (1954). Chorwacko-serbski dialog czy hipokryzja? /297

Искра Баева, Цивилизационни аспекти на сътрудничеството между славянските държави от СИВ – 1949–1991 /315

Polityka /331

Joachim Diec, Dialog słowiańsko-kaukaski i słowiańsko-azjatycki w wydaniu rosyjskim. Rzeczywistość i perspektywy /333

Rafał Kęsek, Słowianie wobec Tatarów krymskich. Przemiany społeczno-polityczne na terenie Autonomicznej Republiki Krymu w XXI wieku /343

Rafał Woźnica, Federacja Rosyjska w polityce zagranicznej Turcji po 2002 roku /351

Mirella Korzeniewska-Wiszniewska, Rosyjskie wpływy polityczne i gospodarcze w Republice Serbii dzisiaj /365

Zoran Vučković, Społeczeństwo serbskie wobec wyzwań Unii Europejskiej /379

Noty o autorach /389