Potrzebne państwu polskiemu: Nauczycielki w systemie publicznych szkół powszechnych Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939)

 Suma opisanych w książce zagadnień, składających się łącznie na fenomen kobiecych doświadczeń zawodowych na polu oświaty powszechnej, przekracza – wskutek istnienia odrębnej od męskiej historii kobiet – tradycyjne cezury chronologiczne nie tylko historii politycznej, ale także klasycznie rozumianej historii oświaty, a nawet historii instytucji szkoły powszechnej jako takiej. [… ] Uwzględniać za to trzeba cezury dotyczące dziejów emancypacji i feminizmu, żeńskiego modelu socjalizacji, ewolucji praw kobiet, rozwoju ustawodawstwa cywilnego i wreszcie „prawodawstwa celibatowego”, którego emblematycznym przykładem w Polsce międzywojennej pozostaje obowiązująca lokalnie ustawa Sejmu Śląskiego z 1926 roku. [… ] Pomocnym zabiegiem okazało się prześledzenie procesu wchodzenia kobiet do zawodu nauczycielskiego, począwszy od XIX wieku, analiza ich ówczesnej sytuacji na tle realiów oświatowych trzech państw zaborczych, a także zarysowanie kobiecych przekonań na temat samego zawodu, swojej własnej w nim roli. [… ] Pozostają one komplementarne wobec zasadniczego zakresu chronologicznego prezentowanej książki, dla którego podstawową i wiążącą cezurę stanowią lata 1918-1939. Najważniejszą przesłanką pozostaje fakt budowy przez Drugą Rzeczpospolitą po dekadach zaborów własnego systemu polskiej oświaty.

fragment Wprowadzenia

Monika Piotrowska-Marchewa – ur. 1974, historyczka, wykładowczyni w Instytucie Historycznym UWr. Zajmuje się dziejami warstw najuboższych oraz historią aktywności społecznej i pracy zawodowej kobiet w XIX i w I połowie XX wieku. Opublikowała monografię Nędzarze i filantropi. Problem ubóstwa w polskiej opinii publicznej w latach 1815-1863 (2004) oraz liczne artykuły na temat dziejów inicjatyw filantropijnych, organizacji samopomocowych i zawodowych służby domowej i kobiet nauczycielek. Autorka materiałów edukacyjnych, w tym e-podręcznika do historii XIX wieku (ZPE, 2014), współautorka podręcznika akademickiego Historia w przestrzeni publicznej (2018) oraz popularnonaukowej Ludowej historii kobiet (2023).