Słownik artystów polskich. T. XI: Sif - Srz

 XI tom publikacji Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy jest kontynuacją wcześniej wydanych części. Zawiera 493 biogramy (od nazwiska Siffers poczynając, a na nazwisku Srzednicka kończąc), zamieszczone na 613 stronach. Pojedyncze hasła osobowe lub ich zespoły (związane z konkretnymi środowiskami regionalnymi, np. Poznań, Gdańsk i Prusy, Ukraina Zachodnia) przygotowali zaproszeni specjaliści spoza Instytutu Sztuki PAN. Niektóre teksty, opracowane przed laty i zdeponowane w redakcji Słownika…, zostały uzupełnione i zaktualizowane.

Zgodnie z określonymi dawniej zasadami w najnowszym tomie uwzględniono zarówno artystów wybitnych, jak i twórców mniejszego formatu, czasem aktywnych wyłącznie w niewielkich ośrodkach prowincjonalnych. Przyjęcie tak szerokich kryteriów stanowi ewenement wśród tego typu leksykonów ukazujących się na świecie.W pierwszej z wymienionych grup mieszczą się osobistości o sławie międzynarodowej, którym poświęcono wielostronicowe opracowania opatrzone obszerną bibliografią; są to m.in. malarze Louis Silvestre, Józef Simmler, Jadwiga Simon-Pietkiewicz, Franciszek Smuglewicz, Aleksander Sochaczewski, Pieter Soutman oraz rzeźbiarz Tomasz Oskar Sosnowski. Znalazły się tu też biogramy dwóch mistrzów, którzy odegrali doniosłą rolę w rozwoju polskiego drzeworytu: w XIX wieku – Wincenty Smokowski, a w XX – Władysław Skoczylas. Na uwagę zasługują liczni artyści amatorzy, ze znakomitym rysownikiem Jakubem Sokołowskim na czele. Bohaterami tomu są również autorzy znani dotąd głównie z innych dokonań, jak architekci Oskar Sosnowski, Roger Sławski czy Wiktor Sołomowicz, poeta Juliusz Słowacki oraz aktorzy Irena Solska i Włodzimierz Sobiesław. Do niezwykle ciekawych odkryć należy barwna i dotąd właściwie nieznana postać Jerzego Sosnkowskiego (brata sławnego generała), który oprócz architektury zajmował twórczością rysunkową i dizajnerską, a także literacką oraz – w najszerszym może zakresie – publicystyczną.W tomie spotkamy hasła kilkunastu artystów działających za granicą, ale debiutujących na ziemiach polskich bądź zaznaczających w ten lub innych sposób swoje pochodzenie; są wśród nich: ekscentryczny portrecista Józef Sigall, hodujący aligatory i lwa, miniaturzysta Zygmunt Sowa-Sowiński, rzeźbiarz Jan Sowiński – wszyscy czynni w Stanach Zjednoczonych, poza tym Tadeusz Sikorski ożeniony z przedstawicielką sławnych ceramików węgierskich Zsolnayów, urodzony we Francji syn listopadowego emigranta André Słomczyński, a także łodzianin Marceli Słodki, reprezentant awangardy zachodnioeuropejskiej. Do Polski przybywali z kolei artyści z innych krajów, jak Emil Sonzogno z Włoch czy z Josef Skotnica z Czech.W najnowszej publikacji, podobnie jak w poprzednich tomach, można śledzić losy całych artystycznych rodów – Simonów, Skirmunttów, Slendzińskich, Sławińskich, Słowickich, Sługockich, Słupskich, Smuglewiczów, Soldenhoffów, Sosnowskich lub Speckfleischów. W większym niż dawniej zakresie uwzględniono w hasłach koneksje rodzinne bohaterów i ich biografię pozaartystyczną. Kolejny tom Słownika artystów polskich… ma zatem szansę stać się lekturą nie tylko historyków sztuki i jej miłośników, lecz również badaczy z innych dziedzin nauki i wszystkich zainteresowanych kulturą polską od XIV wieku do połowy XX stulecia.