Czas wielkich zadań Dagoberta Freya i Asmusa barona von Troschke (wrzesień 1939 - październik 1942)

 CZAS WIELKICH ZADAŃ Dagoberta Freya i Asmusa barona von Troschke (wrzesień 1939 –  październik 1942). Dokumentacja Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Polsce w planach i badaniach niemieckich  badaczy dziedzictwa kulturowego na Wschodzie i służb ochrony zabytków w Generalnym Gubernatorstwie

Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2021ISBN 978-83-66519-42-8cena: 42,- zł  Czas wielkich zadań Dagoberta Freya i Asmusa barona von Troschke (wrzesień 1939-październik 1942) to książka, która opowiada o wojennych losach zbiorów dokumentacji Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Polsce obserwowanych z punktu widzenia dalekosiężnych projektów, wielkich nadziei i zdeterminowanych działań obu tych postaci. Pierwszy z wymienionych był cenionym historykiem sztuki, profesorem Śląskiego Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma we Wrocławiu, który specjalizował się w badaniach niemieckiego dziedzictwa kulturalnego na Wschodzie. Jesienią 1939 roku po zwycięskiej wrześniowej kampanii Wehrmachtu jako pełnomocnik berlińskiego Reichserziehungsministerium starał się przejąć kontrolę nad polską dokumentacją inwentaryzacyjną, której wartość znał i cenił, by na jej bazie zbudować swoiste centrum naukowo-badawcze wspierające niemieckie roszczenia kulturowe. Drugi z nich, młody historyk sztuki z tytułem doktora, niski rangą esesman, który zrazu starał się uwolnić od krwawych obowiązków w Regimencie Kawalerii SS, a później służby wartowniczej w KL Auschwitz, w lutym 1941 roku został przez Adolfa Watzkego, prezydenta Głównego Wydziału Wiedzy i Nauki Generalnego Gubernatorstwa, powołany na stanowisko referenta do spraw ochrony i konserwacji zabytków oraz szefa Denkmalamtu. Wraz z urzędem objął we władanie skrzynie z zasobami wspomnianej dokumentacji polskiego biura inwentaryzacji zabytków i dostrzegł w tym szansę na zbudowanie mocnej pozycji, jaką miał osiągnąć dzięki adaptacji owych gotowych materiałów na potrzeby ewentualnego podręcznika zabytków sztuki Generalnego Gubernatorstwa. O tym, co z tych zamierzeń wyszło, i jak ich nadzieje się rozwiewały, można przeczytać w tej książce, która powstała dzięki analizie licznie zgromadzonych i wzajemnie konfrontowanych dokumentów.