Smart kontrakty w prawie umów

 Smart Contracts (w tej pracy: smart kontrakty) stanowią jeden z przykładów wpływu rozwoju nowych technologii na prawo (tzw. LegalTech). Przez smart kontrakty rozumie się algorytmy komputerowe, zastępujące klasyczne dokumenty umów, które, oprócz stwierdzenia treści relacji prawnych wiążących strony, zapewniają ich automatyczne oraz (zasadniczo) nieodwołalne wykonanie. Umowa staje się „żywym organizmem”, a jej rola nie kończy się już na etapie zawarcia, lecz dopiero z chwilą realizacji stosunku prawnego. Na pierwszy rzut oka wynalazek smart kontraktów wprowadza rewolucję w świecie prawa. Czy jednak jest tak na pewno? Czy oznacza to, że współczesne prawo umów powinno zostać całkowicie przekształcone? Problematyka smart kontraktów jest przedmiotem coraz szerzej zakrojonej debaty naukowej oraz popularnonaukowej. Niniejsza praca koncentruje się na aspekcie naukowym smart kontraktów i dokonuje analizy tego zjawiska z perspektywy klasycznej teorii umów w polskim i europejskim prawie cywilnym. Autorzy dokonują analizy w zakresie szeregu podstawowych zagadnień:

• Jaka jest relacja klasycznej umowy cywilnoprawnej do smart kontraktu?

Czy może istnieć umowa anonimowa?

• Czy jest możliwe zawarcie umowy za pomocą smart kontraktu?

• Jak osoby nieposiadające żadnego wykształcenia informatycznego mają wyrazić swoją wolę poprzez skomplikowany system informatyczny?

• Czy smart kontrakt może posiadać odrębną podmiotowość prawną?

• Czy da się w ogóle zastosować smart kontrakty do długoterminowych relacji opartych na zaufaniu?

• Jakie są skutki naruszenia zobowiązań wykreowanych z wykorzystaniem smart kontraktów? Czy jest to w ogóle możliwe? Kogo obciążają błędy w kodzie smart kontraktu?

• Czy świadczenie polegające na dostarczeniu kryptowalut ma charakter pieniężny?

• Czy smart kontrakt może stanowić wzorzec umowny (a zwłaszcza tzw. wzór umowy) w rozumieniu art. 384 § 1 k.c.? Jak mają się klasyczne zasady inkorporacji wzorca do rozproszonej bazy danych?

• Czy dopuszczalne jest zastosowanie smart kontraktu w relacjach konsumenckich (B2C)?