Don Juan w XX i XXI wieku lub zmieniające się oblicza mitycznego uwodziciela

 Ze Wstępu: 

Niniejsza książka, poświęcona figurze Don Juana uosabiającego m.in. erotyczne pragnienie, stanowi wynik wielu lat badań nad jednym z najpopularniejszych dziś mitów literackich. Mityczny uwodziciel i zwodziciel na przestrzeni wieków ukazuje wciąż nowe, niekiedy zaskakujące oblicza, z których wiele nie jest znanych szerszej publiczności, gdyż bardzo liczne są dzieła literackie, muzyczne i filmowe, w których pojawia się bohater w mniej czy bardziej otwarty sposób nawiązujący do postaci Don Juana, którą w początkach XVII wieku stworzył – jak się powszechnie przyjmuje – hiszpański mnich mercedariusz i dramaturg używający pseudonimu Tirso de Molina, albo może inny, mniej sławny, hiszpański dramaturg i aktor, Andrés de Claramonte. Rozpoczynając studia nad tą fascynującą postacią, nie podejrzewałam, że w europejskiej literaturze występuje ona w aż tak wielu, często skrajnie odmiennych wariantach. Muzyka i taśma filmowa dostarczyły kolejnych możliwości, by ją ciekawie zaprezentować, choć tymi reinterpretacjami postaci i mitu Don Juana postanowiłam się w mojej książce nie zajmować, koncentrując się na tych obliczach mitycznego uwodziciela, które oferuje literatura europejska. Don Juan, jakiego w niej odnajdujemy, to najczęściej niestały, jak zwykło się podkreślać: lekki niczym powietrze i żyjący tylko chwilą obecną uwodziciel, czy raczej, nawiązując do tytułu utworu, w którym wkracza on, dosłownie i przenośnie, na scenę4, zwodziciel, a właściwie Zwodziciel przez wielkie Z, której to formy będę w książce używać, by odnosić się do protagonisty pierwszego dzieła o Don Juanie; Zwodziciel, który zdobywa, porzuca i ucieka, wciąż i wciąż od nowa, jak najszybciej i jak najbardziej spektakularnie.

Ale Don Juan to zarazem okrutny dla swych ofiar Kpiarz, bo hiszpańskie słowo el Burlador, jakim określa się go w XVII-wiecznym dramacie, który uczynił go sławnym, to właśnie oznacza. To zachwycony sobą śmiałek, który rzuca wyzwanie zaświatom, nie akceptując ograniczeń swej ludzkiej kondycji. Nie godząc się na nie, dąży odważnie i konsekwentnie do zaspokojenia swych potrzeb i żądz, co ostatecznie stanie się przyczyną jego przedwczesnej śmierci; śmierci w wyniku spotkania z kamiennym posągiem Komandora, emisariusza Niebios i wykonawcy ich kary,
którego on sam, Don Juan, kierowany pychą i pragnieniem zdobycia poklasku, do siebie zaprosił. Po śmierci czeka go wieczność w piekle ‒ stosowna kara za jego ludzką zuchwałość.