Źródła autorytetu mnichów egipskich w Rozmowach z Ojcami św. Jana Kasjana

Bóg stworzył człowieka, aby on, jego stworzenie, był szczęśliwy. Proces osiągania szczęścia trwałego i niczym nieograniczonego trwa przez całe życie ludzkie. Można powiedzieć, że pokrywa się z życiem doczesnym każdego człowieka i trwa do samej jego śmierci.

Szukanie szczęścia dla chrześcijanina jest tożsame z szukaniem obecności Boga. Kresem tego działania jest przebywanie wieczne w obecności Bożej. Doświadczeniem wielu ludzi jest trudność w rozpoznaniu i zdobyciu prawdziwego szczęścia. Dlatego człowiek szuka i zwraca się do osób bardziej kompetentnych od niego po pomoc. Potrzebuje autorytetu w sprawach doczesnych, ale jeszcze bardziej w tak ważnej sprawie jak odkrywanie w swoim życiu obecności Boga – Stwórcy.

Ta potrzeba autorytetu, czyli kogoś, albo czegoś, co potrafi nam wskazać właściwy kierunek działania jest aktualna w naszych czasach, ale także była aktualna w czasach rodzenia i rozwijania się religii chrześcijańskiej.

Około roku 380 młody człowiek, którego znamy jako Jana Kasjana, wyrusza razem ze swoim przyjacielem Germanusem do Ziemi Świętej, by znaleźć odpowiednie miejsce, osoby i uwarunkowania, które pomogły by jemu i jego towarzyszowi rozpocząć drogę szukania Boga. Po kilku latach formacji zostawiają oni klasztor, gdzie przebywali kilka lat i wędrują dalej, na południe – do Egiptu. Tam będą przebywać kilka lat, ciągle odwiedzając mnichów, sławnych z powodu swojego świętego życia i ogromnego doświadczenia życia monastycznego.

Chociaż w dzisiejszym świecie wędrowanie w dalekie i egzotyczne kraje przestaje być czymś nadzwyczajnym, to jednak przykład Kasjana powinien budzić podziw i szacunek. Bowiem ten człowiek opuścił dom rodzinny i wygody życia osiadłego, aby nigdy już, jak się wydaje, do niego nie powrócić. Podróżuje on nie w wygodnym fotelu samolotu lub pociągu, lecz pieszo lub najprawdopodobniej statkiem przez wiele dni i nocy, znosząc wszelkie niewygody i niebezpieczeństwa takiego podróżowania. A wszystko dlatego, ponieważ pociąga go sława tych, którzy stali się znani przez długoletnie życie mnisze.

Pod określeniem „mnisi egipscy” rozumieć będziemy w tym dziele przede wszystkim bohaterów dzieła Kasjana. Nie chodzi więc nam o wszystkich mnichów, żyjących w Egipcie za czasów, gdy tam przebywał autor Collationes, lecz o konkretnych przedstawicieli tych wspólnot mnichów, z którymi Kasjan, jak twierdzi, spotkał się i których nauki przekazuje swoim słuchaczom. Tych mnichów nazywa się również w tekście książki, zgodnie z tradycją monastyczną Ojcami Pustyni – głównie ze względu na to, że są nauczycielami życia duchowego na pustyni egipskiej.

Określenie „Źródła autorytetu” będziemy rozumieć jako osobiste predyspozycje, umiejętności, i to wszystko, co czyni mnichów egipskich osobami, z których opinią Kasjan, a wraz z nim wiele kolejnych pokoleń mnichów, także i w naszych czasach, będzie się liczyć. Chcemy pokazać, co w bohaterach Rozmów przyciąga Kasjana tak bardzo, że jest skłonny nie tylko słuchać nauk Ojców Pustyni, ale i przekazać je innym mnichom.