Notatki z komunikatów wojennych 1-24 września 1939

„PRO MEMORIA. Stowarzyszenie Bitwy pod Pszczyną 1939” walczy o pamięć historyczną we współczesnym świecie. Honorowym członkiem stowarzyszenia jest ppłk Mieczysław Herod. Jest żołnierzem, który przeszedł szlak bojowy od bitwy pszczyńskiej, gdzie pokazał światu męstwo polskiego żołnierza walcząc ze swym działonem w Ćwiklicach podczas ataku niemieckiej 5 dywizji pancernej na polską piechotę. Bronił się praktycznie do końca; pozostawił kilka rozbitych niemieckich czołgów a sam nie dał się wziąć do niewoli. Za męstwo na polu bitwy pod Pszczyną otrzymał krzyż Virtuti Militari.

Po wojnie obronnej walczył dalej. Po świętach wielkanocnych 1940 r. wyruszył na wojenną tułaczkę, pozostawiając po sobie bezcenną pamiątkę - notatki, które spisywał dzień po dniu, ukazując w nich, w słowach prostego żołnierza, cały realizm ówczesnej wojny. Powstała w ten sposób książka ppłk Mieczysława Heroda „Diariusz czasów wojny 1940-1947”.

Jest to unikatowe wydawnictwo, ukazujące prawie dzień po dniu życie żołnierza Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich a później II Korpusu gen. Wł. Andersa. Wziąwszy pod uwagę, że wielu Polaków przeszło podobny szlak bojowy, ukazanie oczyma zwykłego żołnierza praktycznie całej wojny ma charakter wyjątkowy.

Płk M. Herod żyje, choć ma już 98 lat, a wydanie tego dzieła ma charakter edukacyjny dla młodzieży, naukowy dla miłośników historii, patriotyczny ze względu na ukazanie postaci zwykłego człowieka w niezwykłych czasach wojny, wreszcie społeczny poprzez pamięć młodszego pokolenia dla żyjącego jeszcze pokolenia czasów wojny.

W publikacji występuje wiele danych, zupełnie nie znanych faktów. Żyjący autor istniejące wątpliwości wyjaśnił i uzupełnił - na ile potrafił.

Niezwykłe jest ukazanie charakteru zwykłego żołnierza, który po utracie państwa nie złożył broni i walczył mimo kapitulacji sojuszników w miejscach, w których przebywał (np. Liban) lub do których zmierzał (np. Grecja).

W dotychczasowej literaturze historycznej nie brakuje wspomnień i pamiętników, jednak dzieło Mieczysława Heroda jest inne. To nie wspomnienia a kalendarium wydarzeń najbardziej znanej polskiej formacji w II wojnie światowej - żołnierzy gen. Wł. Andersa. Autor opisał swoje przeżycia jako artylerzysty, w szczególności zwykłe sprawy życiowe w odniesieniu do pełnionej służby wojskowej. Wiedza na temat tak pojmowanej wojny - opisywanej praktycznie dzień po dniu nie jest znana, stąd wyjątkowość tej publikacji.

Upowszechnienie tej wiedzy, zwłaszcza na lekcjach historii - wydaje się być bezcenne. Nie ma tu bowiem patosu - jest zwykły dzień - zwykłego człowieka nominowanego do roli bohatera przez niezwykle czasy wojny. Pozwala to lepiej uchwycić istotę patriotyzmu nie tylko wielkich bohaterów narodowych, ale zwyczajnych, prostych ludzi.

dr hab Marian Małecki