Orientalia w „Zbiorze potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożonych” Ignacego Krasickiego

Zbiór potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożonych pióra Ignacego Krasickiego ukazał się w latach 1781-1783 nakładem oficyny Michała Grölla w Warszawie i Lwowie. Ta dwutomowa księga, w porównaniu z wydanymi niespełna pół wieku wcześniej Nowymi Atenami ks. Benedykta Chmielowskiego, znanymi z określenia: „Koń, jaki jest każdy widzi”, była pierwszą nowoczesną polską encyklopedią. Wbrew nieco szorstkiej opinii Józefa Ignacego Kraszewskiego, biografa Krasickiego, który prawie sto lat później pisał: „Encyklopedya ta, owoc pracy długiej i żmudnej, mieści w sobie moc rzeczy, a jak wszystkie encyklopedye, ledwie się na co przydała. Notatki są krótkie, niedostateczne, niewyczerpujące, niedokładne, polskich w niej rzeczy wiele z różnych źródeł, obcych też dosyć. Bądź co bądź, myśl sama takiej encyklopedyi była coś warta, ale Krasicki nie zadał sobie pracy jej rozwinąć”.

Dzieło to nawiązywało do wzorców wypracowanych przez encyklopedystów francuskich zarówno pod względem formy, jak i zawartości. Niektóre z zebranych w nim informacji to wręcz tłumaczenia haseł słynnej Encyclopédie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. W przypadku zaś terminów orientalnych widać wyraźny wpływ siedemnastowiecznego leksykonu Bibliothèque orientale, ou dictionnaire universel autorstwa Barthélemy’ego d’Herbelota.