Braterstwo a bagaż narodowy. Relacje etniczne w Kościele katolickim na ziemiach kanadyjskich do I wojny światowej

Kanadyjska wielokulturowość od dawna wywoływała i nadal jeszcze wywołuje szerokie zainteresowanie tak wśród naukowców, jak i wśród polityków. Starają się oni poznać genezę, uwarunkowania i czynniki kształtujące wielokulturową mozaikę społeczeństwa kanadyjskiego, ideologie, którymi kierują się zwolennicy wielokulturowości, oraz rozwiązania prawne umożliwiające wcielanie jej w życie.  […] Zainteresował mnie fakt, że w istniejących opracowaniach jest wyraźna luka dotycząca splotu stosunków etnicznych i wyznaniowych, a zwłaszcza relacji między różnymi grupami funkcjonującymi na ziemiach kanadyjskich w obrębie największego i najbardziej wewnętrznie zróżnicowanego Kościoła, którym jest tam Kościół rzymskokatolicki. […] Interesować mnie będą wzajemne relacje pomiędzy katolikami pochodzącymi z różnych krajów europejskich, którzy osiedlali się w brytyjskich koloniach Ameryki Północnej, a następnie w Dominium Kanady. Odnosi się to przede wszystkim do stosunków między frankofonami a katolikami anglojęzycznymi, ale także do sposobu traktowania przez obie te społeczności innych katolików o europejskich korzeniach. Na uwagę zasługują również wzajemne relacje między wszystkimi tymi grupami oraz ich uwarunkowania. Na tle skomplikowanej i praktycznie w Polsce nieznanej historii Kościoła katolickiego na ziemiach kanadyjskich postaram się przedstawić zarówno przypadki pomocy i współdziałania między różnymi społecznościami katolickimi, jak i występujące wśród nich spory, napięcia czy konflikty. Będę szukać ich przyczyn i uwarunkowań. Chciałabym pokazać również wpływ, jaki relacje etniczne wewnątrz Kościoła katolickiego miały na poszczególne grupy wiernych oraz na instytucje kościelne, na duchownych różnych szczebli, na podejmowane przez nich działania, a w konsekwencji także na opinie o katolikach w całej Kanadzie. Interesować mnie będzie także to, czy i na ile wszystkie te zjawiska oraz procesy oddziaływały na kanadyjską rzeczywistość poza sferą wyznaniową. Chciałabym także zaprezentować poglądy i działania kilku znaczących postaci, zarówno duchownych, jak i świeckich, związanych z Kościołem katolickim, których życiorysy, idee, plany i decyzje ilustrują dziś dzieje poszczególnych diecezji i parafii, zaś w przeszłości wytyczały kierunki przemian Kościoła funkcjonującego w Kanadzie, a pośrednio wpływały również na zmiany społeczne i decyzje polityczne zapadające w tym kraju.

Ze „Wstępu” Autorki