Les manuscrits francais de la Bibliotheque Jagellonne de Cra

Le livre contient l’étude des manuscrits français conservés dans le fonds de la Bibliothèque Jagellonne de Cracovie, exécutés à partir de la fin du XIIIe siècle (le plus ancien exemplaire, dans cette collection, date de cette période-là) jusqu’au XVIIIe. La majorité de ces témoins provient exactement du XVIIIe siècle, les autres ne forment qu’une partie minime et insignifiante. À la base de la collection en question on peut parler de la culture française en Pologne, mais de celle du XVIIIe principalement. On y distingue quelques groupes de manuscrits. Alors, ceux qui ont été produits en France ou ailleurs et importés en Pologne – un groupe bien mince. Ensuite, les témoins contenant des copies de textes littéraires, mais accomplies dans notre pays, et qu’il faut plutôt considérer comme exercices de style. Enfin, des documents, souvent des originaux (lettres, mémoires, journaux, manifestes, relations, instructions, discours, etc.) exécutés en Pologne, par des Polonais ou bien par des étrangers, pas forcément par des Français. Ce dernier groupe est le plus largement représenté ici et il témoigne de la culture de la langue française, en tant que moyen d’expression et de commmunication, en Pologne, certes, mais non seulement : aussi en Europe au sens large, partout… Le groupe en question paraît le plus important et le plus révélateur. Donc, les manuscrits en français dans cette collection sont rarement des manuscrits français. Parmi les auteurs des textes présents ici, on trouvera les noms bien connus de l’histoire de Pologne (par exemple témoins des partages de celle-ci) : rois, aristocrates, évêques, hommes politiques… Mais on y repère aussi des textes essentiels pour l’histoire d’Europe en général. Et des personnages oubliés depuis longtemps, mais faisant partie des élites d’alors, apparaissent également : médecins, professeurs, etc. Ce sont des sources peu connues, voire inconnues en partie, importantes pour l’histoire du XVIIIe siècle, y compris l’histoire culturelle et intellectuelle. 


Niniejsza książka zawiera studium rękopisów francuskich przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, powstałych od końca XIII do XVIII wieku. Większość pochodzi właśnie z wieku XVIII, pozostałe są nieliczne. Na podstawie tej kolekcji można zatem mówić o kulturze francuskiej w Polsce głównie w wieku XVIII. Wyróżniamy tutaj kilka grup rękopisów: 1) rękopisy powstałe we Francji lub gdzie indziej za granicą i przywiezione do Polski; 2) rękopisy powstałe w Polsce, zawierające kopie tekstów literackich, które to kopie należy traktować raczej jako ćwiczenia stylistyczne; 3) dokumenty, bardzo często oryginalne (listy, memoriały, dzienniki, manifesty, sprawozdania, instrukcje, przemówienia, itd.), powstałe w Polsce, wykonane przez Polaków lub obcokrajowców, lecz niekoniecznie Francuzów. Ta ostatnia grupa jest najliczniej reprezentowana i najważniejsza, świadczy o kulturze języka francuskiego jako środka wyrazu i komunikacji w Polsce, choć nie tylko, także w szeroko rozumianej Europie, wszędzie… Zatem rękopisy w języku francuskim obecne w tej kolekcji rzadko są rękopisami francuskimi, wykonanymi we Francji. Wśród autorów tekstów obecnych w owej trzeciej grupie znajdujemy nazwiska bardzo dobrze znane historii Polski (wśród nich świadkowie rozbiorów): królowie, arystokraci, biskupi, politycy… Ale nie tylko istotne dla historii Polski, także dla szeroko pojmowanej historii Europy. Także nazwiska dzisiaj zapomniane: lekarze, profesorowie, itd., którzy stanowili część ówczesnych elit. Są to źródła mało znane, a czasem uczonym nieznane, istotne dla poznania osiemnastowiecznej historii, także historii kultury i historii intelektualnej.