Artysta, sztuka i społeczeństwo. Spory i polemiki wokół Conf

Słynny manifest Confiteor Stanisława Przybyszewskiego, opublikowany w 1899 roku na łamach krakowskiego „Życia”, wywołał najgwałtowniejsze polemiki i spory w dziejach polskiej krytyki literackiej. Jego autor, aspirujący do rangi przywódcy polskich modernistów, sformułował program wymierzony polemicznie w dotychczasowe idee rodzimej literatury, uwalniający artystę od wszelkich zobowiązań zewnętrznych i wynoszący sztukę na poziom metafizycznego absolutu. Przeciwników Przybyszewskiego szczególnie oburzały tezy Confiteor o amoralnym i irracjonalnym charakterze twórczości, której przedmiotem miała się odtąd stać słynna „naga dusza”, uznawana za istotę bytu. Manifest Przybyszewskiego poparli niektórzy krytycy młodopolscy, przede wszystkim Jerzy Żuławski, w mniejszym stopniu Ignacy Matuszewski. Z kolei stanowczy opór tezom Confiteor postawili pozytywiści (Piotr Chmielowski) oraz konserwatyści (Jan Pawelski, Teodor Jeske-Choiński). Wystąpienie Przybyszewskiego spełniło rolę pokoleniowego wyznania wiary.