Dziennik t.VI: 1990-2001

W stulecie urodzin Jana Józefa Szczepańskiego – szósty i ostatni tom wielkiego dzieła pisarza

Dziennik wybitnego prozaika polskiego, Jana Józefa Szczepańskiego, obejmujący lata 1945-2002, to nie tylko dzieło literackie o wyjątkowych walorach artystycznych, ale także rzecz o wybitna pod względem dokumentalno-poznawczym, bo portretująca cały okres powojenny do końca 2001 roku. Jan Józef Szczepański pokazuje, jak wielowarstwowe i barwne było życie w czasach powszechnie uważanych za szare i monotonne.

Szósty, ostatni tom jest świadectwem mniej już intensywnej aktywności Jana Józefa Szczepańskiego, a stopniowo staje się przejmującym zapisem odchodzenia i podsumowań: pisarz wspomina zmarłych przyjaciół, żegna się z życiem, pisarstwem, domem w Kasince. Ostatni wpis w dzienniku nosi datę 29 grudnia 2001 roku, pisarz żył potem jeszcze kilkanaście miesięcy, zmarł w Krakowie 20 lutego 2003 roku.

„Wiek dwudziesty to w literaturze polskiej wiek wielkich dzienników – Gombrowicza, Dąbrowskiej, Nałkowskiej, Herlinga-Grudzińskiego. Nieznany dotąd dziennik Jana Józefa Szczepańskiego staje teraz w ich rzędzie. Wyraziste, mocne i świetne pisarsko świadectwo obejmuje całe powojenne półwiecze – jest to olbrzymi fresk portretujący epokę i autoportret człowieka niepodległego duchowo, konsekwentnie broniącego swoich racji”.

Tomasz Fiałkowski