Niemieckie ciężkie baterie przeciwlotnicze wokół Oświęcimia 1944-1945

Historycy oraz specjaliści wojskowi od lat próbują odpowiedzieć na pytanie: jak to było możliwe, że jedno państwo – III Rzesza Adolfa Hitlera – 6 lat prowadziło wojnę z całym światem.

Alianci zachodni chcieli zniszczyć Niemcy za pomocą strategicznych nalotów bombowych na ośrodki przemysłowe i duże miasta. Ten plan w zasadzie się nie powiódł, m.in. pod koniec 1944 r. produkcja na cele wojenne osiągnęła w Niemczech najwyższy poziom – po trzech latach alianckiej ofensywy bombowej. W systemie obronnym III Rzeszy ogromnie ważną rolę odgrywała artyleria przeciwlotnicza. W Polsce nigdy nie były prowadzone systematyczne i pogłębione badania tego problemu.

Dlatego warta szczególnej uwagi jest monografia Janusza Wróbla, który bardzo rzetelnie opisał niemiecki system obrony przeciwlotniczej Oświęcimia podczas II wojny światowej, w tym wszystkie rozlokowane wokół miasta ciężkie baterie przeciwlotnicze. W połowie 1944 r. Niemcy podjęli ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy, aby uchronić przed zniszczeniem przez lotnictwo alianckie strategicznie ważnych instalacji do produkcji benzyny syntetycznej w Monowicach koło Oświęcimia. Autor wykorzystał dokumenty archiwalne, badania terenowe, wspomnienia służących w bateriach pomocników artyleryjskich Luftwaffe, a także relacje miejscowej ludności i dostępną literaturę przedmiotu dla odtworzenia dziejów poszczególnych baterii, jak i rozwój obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia. Opisał także misje bojowe oraz rozpoznawcze lotnictwa amerykańskiego i sowieckiego. Cennym uzupełnieniem książki są unikatowe w polskim, czy wręcz światowym piśmiennictwie, oparte na materiałach archiwalnych i bogato ilustrowane opisy dział oraz specyficznego wyposażenia technicznego (przyrządów centralnych, przeliczników, radiolokatorów itp.) oraz wybranych budowli charakterystycznych dla ciężkich baterii przeciwlotniczych w Trzeciej Rzeszy. Na bogatą szatę ilustracyjną składają się rysunki, mapy oraz bardzo duża liczba fotografii (ponad 400), w tym niepublikowanych zdjęć z czasu wojny pochodzących z archiwów, jak i ze zbiorów prywatnych. W aneksie zaprezentowano oryginalne dokumenty zawierające plany rozwoju obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia.