W niewoli ciała. Doświadczenia utraty zdrowia i jego reprezentacje

Celem książki jest omówienie reprezentacji doświadczenia utraty zdrowia wskutek poważnej, przewlekłej, somatycznej, nieuleczalnej choroby. W części pierwszej podjęto próbę definicji utraty, będącej doświadczeniem  powszechnym i nieuchronnym. Odkrycia jej istoty dokonano za pomocą analizy fenomenologicznej.

 Część druga dotyczy kulturowego wymiaru doświadczenia utraty zdrowia. Przedstawiono w niej konceptualizacje i metafory choroby. Szczegółowo omówiono motyw niewoli. Podjęto również próbę określenia specyfiki narracji o chorobie (patografii). Analiza tego typu świadectw wymaga od badacza specjalnego nastawienia i potraktowania, a mianowicie „lektury empatycznej”.

Na część trzecią składają się analizy patografii i prac plastycznych tworzonych przez osoby chore (na nowotwory złośliwe, stwardnienie boczne zanikowe, degenerację siatkówki). Włączono także świadectwo osoby towarzyszącej bliskiemu zmagającemu się z nieuleczalną chorobą.

 

To książka na wysokim poziomie akademickim, interesująca zarówno dla literaturoznawców, kulturoznawców i filozofów, jak i adeptów medycyny, psychologii czy pedagogiki. Świetny warsztat literacki Autorki pozwala także na skierowanie jej do czytelników niezajmujących się literaturą na poziomie profesjonalnym, a zwyczajnie zainteresowanych tematem.

Prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska

 

Tym, co w mojej opinii decyduje o oryginalności pracy, jest nowy sposób ujęcia tej problematyki, oglądanej w perspektywie wiążącej utratę i dar. W tej właśnie perspektywie, na tle uznawanego dziś powszechnie za prywatne doświadczenia utraty zdrowia, Autorka zwraca uwagę na twórcze przezwyciężenie jej skutków (w narracjach i pracach plastycznych).

Dr hab. Izolda Topp-Wójtowicz

 

 

Wstęp I. O utracie 1. Generalia 1.1. Doświadczenie utraty1.2. Semantyka utraty 1.3. Biblijne obrazy utraty 1.4. Istota utraty 2. Fenomenologia wobec utraty 2.1. Fenomen utraty 2.2. Zurück zu der Phänomenologie. O metodzie „utraty świata”2.3. Wczucie w utratę3. Aspekty utraty 3.1. Przeżyć utratę 3.2. Cielesny charakter doświadczenia utraty3.3. Utrata versus dar3.4. Negatywny i pozytywny wymiar utraty II. Kulturowy wymiar doświadczenia utraty zdrowia 1. Utrata zdrowia1.1. Choroba i jej rozumienie 1.2. Utrata zdrowia jako „sytuacja graniczna” (Karl Jaspers) 1.3. Archipelag Cancer. Doświadczenie niewoli (Aleksander Sołżenicyn)2. Wobec doświadczenia utraty zdrowia 2.1. Choroba i słowo: doświadczenie, świadectwo, reprezentacja, narracja 2.2. O empatii i „lekturze empatycznej”3. Narracje o chorobie3.1. Patografie i ich specyfika 3.2. Motyw niewoliIII. Reprezentacje doświadczenia utraty zdrowia 1. Kancerografie 1.1. „Podróż na Archipelag Cancer”. Dziennik Krystyny Kofty 1.2. „Jestem zmęczona chorowaniem. Zmęczona sobą, swoim ciałem”. Blog Joanny Sałygi „Chustki” 1.3. Homo tacens 1.3.1. „W celi śmierci”. Historia Johna Diamonda 1.3.2. „Kokon mojej choroby sprawia, że jestem sam”. Opowieść Jerzego Stuhra 1.3.3. „Ta choroba toczyła się w ciszy”. Przypadek ks. Józefa Tischnera 2. Kancerografia z perspektywy osoby współtowarzyszącej 2.1. „Zostaliśmy tu zesłani. Bez odroczenia. Bez prawa apelacji”. Ćwiczenia z utraty Agaty Tuszyńskiej 3. Uwięzieni w ciele 3.1. „Nie jestem ciałem. Jestem w nim”. Wiosłować bez wioseł Ulli-Carin Lindquist 3.2. „Postępujące uwięzienie bez perspektywy zwolnienia warunkowego”. Tony Judt i „dziedzictwo Holokaustu”4. Tout passe. Józef Czapski wobec utraty Zakończenie Nota bibliograficznaPatografieBlogi FilmyBibliografiaBlogi Spis ilustracji Indeks nazwisk