Polonistyka performatywna. O humanistycznych technologiach wytwarzania światów

Książka jest syntezą dziesięcioletniej refleksji o funkcjonowaniu szkolnej i uniwersyteckiej edukacji humanistycznej. Centralne miejsce zajmuje w niej performatywność, która personalizuje i scala koncepcje kształcenia językowego, literackiego i kulturowego. Sprawczość, kreatywność i moc podtrzymywania więzi społecznych są w proponowanej dydaktyce równie ważne, jak interpretowanie technologicznie i medialnie zapośredniczonych doświadczeń. W monografii staram się także wyznaczać punkty odniesienia dla polonistyki wychylonej w przyszłość. Proponując jej ujęcie jako środowiska wytwarzania najważniejszych dla zbiorowości kulturowych narzędzi, określam cele edukacyjne nieco inaczej niż humanistyka nowoczesna. Polonistyczne zobowiązania projektuję jednak z nie mniejszym od wielkiej poprzedniczki zatroskaniem o losy ojczystego języka i rodzimej kultury.

Ze Wstępu

 

WstępPodziękowaniaRozdział IEdukacja w poszukiwaniu skutecznego paradygmatu 1. Gdy język ojczysty staje się coraz bardziej obcy Po polsku w języku angielskim Tożsamość, którą trzeba przewidzieć 2. Budowanie na wyspach? Szkolne archipelagi tożsamości Ekonomia w funkcji mistrza dyskursu edukacyjnego Zamiast języka polskiego język ekonomicznej wymiany Szkoły – symboliczne wyspy na morzach wymiany ekonomicznej Ku poetyce polonocentrycznego dyskursu edukacyjnego 3. Otwarty polonocentryzm: ramy, poetyka, transgresje Kulturoznawcza koncepcja kształcenia dziś Od polityki edukacyjnej do poetyki edukacyjnej Potrzeba immunizacji polskiego dyskursu edukacyjnego Produkcja doświadczenia kulturowego Język polski czy spółka z o.o.?4. Polonistyka szkolna w przestrzeni afektywnej Polonistyczny „wielki performer” Polonistyka szkolna jako dostarczyciel kulturowego softwaru Polonistyczne „aplikacje” do obsługi świata Performatywnocentryczna podstawa programowaRozdział IIPoetyka performatyki społecznej1. Pisanie literatury w instytucjach kulturyLiterackie budowanie miejsca zadomowieniaKlub literacki jako przestrzeń „redagowania” form doświadczeniaInicjatywy kulturowe jako pogłębianie działań szkołyStymulowanie potrzeby pisania i czytania przez kluby literackieCzytanie i opisywanie świata jako czynności naturalneRaport o edukacji kulturalnej w kontekście projektów literackich Ku wymianie modeli wolności i wartości przez literaturę 2. Budzić emocje, wytwarzać realność.Poezja jako performatyka wydarzenia Poetyka promocji/emocjiLiteratura afektywnaEmocje na sprzedaż Być scenariuszem własnego wydarzenia – poetycka performatyka Nie produkować kultury, wywoływać emocje 3. Poetyckie wytwarzanie realności.Ku poetyce performatyki społecznej Performatywne energie poetyckich afektów Poetyckie laboratoria artystyczne –niejawne fabryki energii społecznej Czynić wierszem? Moc poetyckiego wydarzenia Poetyckie performowanie wspólnoty Poetycka techne kontra przemysł kreatywny Rozdział IIIAktywowanie afektywnego kapitału lokalności 1. Archeologia regionu w opowiadaniach Jana Waśniewskiego Globalizacja i zapominanie o korzeniach Powrót do literatury autentycznego doświadczenia Dialog z przeszłością jak zadanie Między gwarą małopolską a śląską Język i kultura postnarodowa? Po dniówce – przeciwieństwo prozy kolorytu lokalnegoDokąd prowadzą ścieżki gwaryOpowieści z wnętrza lokalnej kulturyŚwiat usłyszany w pamięci 2. Wchodzę w obrazy, tworzę krajobrazy Horyzont jako przestrzeń mentalna Od doświadczenia miejsca do przestrzeni hybrydowych Transmedialne krajobrazy, pamięć rozwibrowana Krajobraz z krajobrazów Dom wśród krajobrazów zwielokrotnionych 3. Polskie Akropolis czy środkowoeuropejski meeting point?Uniwersytet – przedmieścia współczesnego nie-miejscaArtystyczne i uniwersyteckie doświadczenie Krakowaz końca XX w. Spektakle konsumpcji, wawelskie symulakra i blaknąca pamięć miejsca Rozdział IVKu sprawczej mocy języka i afektu – polonista w nurtach art @ sciencE 1. Stany graniczne literatury: przypadek lektury szkolnej Lektura jako analityczny obowiązek Awans lektury kompensacyjnej Samplowanie lektury – mentalne gry w cudzych światach Widzieć literaturę, przekraczać granicę słowa 2. Poza kartki: afektywne pismo mobilnego performera Jednostkowość jako obszar produkcji siebieSztuka jako naukowy eksperyment Poetycko-performatywne afordancjeArtysta swojego krajobrazuBiotechnologia afektywnego wydarzenia jaPerformatywna odkrywczość mobilnych afordancji 3. Transmedialne ja: podmiot performatywny w relacji z kulturą Czy wiesz, że bywasz kim chcesz? Twarda odpowiedź modernistów Podmiot transmedialny – performowanie siebie Ponowoczesne horyzonty doświadczenia Transmedialne ja w continuum realności on-line i 3D 4. Od fantazmatu do nowych form dramatu egzystencji Podmiot narracji versus aktor dramatu Dramatyka doświadczenia, czyli anihilacja systemów Zamiast kultury wszechobecne wszystko Uciekająca scena ponowoczesnej realności Transmedialne ja w teatrze polskim Dramatyka transmedialnego objawienia Zamiast bohatera transmedialne ja, zamiast sceny transmedialne otwarcie 5. Więcej niż teatr, więcej niż media: scena rzeczywistości rozszerzonejMediatyzacja sceny współczesnej Teatr jako model maszyny antropologicznej Widz – afektywna maszyna biocybernetyczna Atrakcyjność afektywnego poznania Medialne poszerzanie sceny Mediatyka rzeczywistości rozszerzonej Rozdział VDramaturgia współczesnego wydarzenia edukacyjnego 1. Edukacja teatralna w Polsce – zarys diagnozy „Ogromna” scena lekcji polskiego Edukacja teatralna w szerokim ujęciu Edukacja teatralna w szkołach Między tekstocentryzmem a społeczeństwem spektaklu Być w środku sztuki – dydaktyka artystycznego zobowiązania 2. Ciało artysty / ciało poezji w teatrze Tadeusza Kantora Teatralny moment tworzenia języka Od tysięcy zapisanych stron ku tysiącom teatralnych wzruszeń Tadeusza Kantora „cud poezji” Tadeusza Kantora moment ucieleśnienia języka 3. Afekt, moc, pragnienie, pożądanie.Antyczny heros we współczesnym filmie i teatrze Od dydaktycznej niemocy ku źródłom mitycznych pragnień Mityczny piąty element Brad Pitt jako Achilles, czyli podążaj szlakiem bogów Zapragnąć boga w teatrze: Orestes, widownia i Apollo Czy język polski może być mową bogów?Kasandra/Wysocka w Odprawie posłów greckich4. Szkolne laboratoria teatralne 2.0 Edukacja teatralna w kulturze 1.0 Wyznaczniki kultury 2.0 Teatr 2.0 – czyli w środowisku afektów i softwarów Teatralne laboratorium syntez realności i wirtualności Nowe przestrzenie naszych „pokoików wyobraźni” – ćwiczenia Scenariusze i dramaty jako kulturowe performatywy ZakończenieKu polonistyce performatywnocentrycznej Niezadowalająca skuteczność systemuEkonomizacja przestrzeni kultury Skutki niechęci do polityki językowej Poza tekstocentryczność Ku transnarodowej edukacji języków ojczystych Nota bibliograficzna Summary Bibliografia Indeks nazwisk