Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 1: Literatura i sztuka

To monumentalna i wyjątkowa praca, która powstała z udziałem naszego uniwersytetu — mówi prof. Sławomir Buryła z UWM. Jest redaktorem naukowym unikalnego dzieła.

Pod redakcją prof. Sławomira Buryły ukazuje się właśnie pierwszy z czterech tomów pracy zatytułowanej „Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Literatura i sztuka”. Jej autorami jest 60 badaczy z 10 krajów. Są wśród nich politolodzy, socjolodzy, psycholodzy, kulturoznawcy i historycy sztuki. Publikacja sfinansowano z grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Szefem projektu był Artur Markowski, współkierowali nim dr August Grabski i Buryła. Olsztyński literaturoznawca, pracownik Instytutu Polonistyki i Logopedii UWM jest specjalistą od tematyki holocaustowej.


Na ponad 400 stronach pierwszego tomu można przeczytać o zapisie pogromowej tradycji i jej wpływie na kształtowanie się polskiej tożsamości narodowej w czasie zaborów, potem I wojny światowej, w okresie II RP, podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu. Wydarzenia — m.in. takie jak zamieszki w Warszawie w 1881 roku, zabójstwa podczas wojny domowej na dawnych kresach wschodnich, ataki w Przytyku, Jedwabnem i Kielcach — znalazły swoje odbicie w literaturze, kinie i plastyce. Podobnie — jak nazywany „suchym pogromem” — Marzec 1968 roku.

Autorzy „Pogromów” sięgnęli do dzieł nieznanych, publikowanych np. w jidysz, słabo znanych lub zapomnianych. Jak mówi prof. Buryła, dzięki tej wyjątkowej publikacji poznamy stosunek do antyżydowskiej przemocy inteligencji, polityków, Kościoła katolickiego oraz opinii publicznej.

Trzy kolejne tomy „Pogromów” ukażą się jeszcze w tym roku. 
Grant NPRH dofinansowały UWM i Muzeum Polin.