Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audiowizualny

Jaką angielszczyzną posługują się na ekranie hollywoodzcy Rzymianie? Jakim normom językowej grzeczności hołdują dworzanie Henryka VIII i Elżbiety I w powojennych i współczesnych filmach oraz serialach historycznych? Czy bohaterowie ekranizacji Dumy i uprzedzenia rzeczywiście brzmią jak postaci wykreowane przez Jane Austen? Czy strategie stylistyczne, po jakie sięgają scenarzyści, chcąc sportretować postaci z konkretnych epok, zdradzają prawidłowości lub znamiona ewolucji? I jakim ulegają przekształceniom, gdy tłumacze telewizyjni i filmowi opracowują je na potrzeby polskich i włoskich odbiorców? Odpowiedzi na te i inne pytania kryje publikacja Agaty Hołobut i Moniki Woźniak, ukazująca stylometryczną, stylistyczną i funkcjonalną specyfikę dialogów w anglojęzycznych filmach i serialach historycznych oraz ich polskich i włoskich przekładach (wersjach lektorskich, podpisach i dubbingach). Autorki łączą perspektywy filmoznawstwa, przekładoznawstwa, językoznawstwa i stylometrii (prowadząc badanie na korpusie list dialogowych o łącznym rozmiarze 1 995 000 słów), by opisać wzorce komunikacyjne dostrzegalne na ekranie w wybranych portretach starożytnego Rzymu, Anglii w dobie renesansu, regencji i u zarania pierwszej wojny światowej oraz normy obowiązujące polskich i włoskich tłumaczy audiowizualnych w pracy nad gatunkiem historycznym.


Agata Hołobut – przekładoznawczyni i tłumaczka, adiunkt w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorką prac poświęconych tłumaczeniu filmowemu, przekładowi intersemiotycznemu oraz poetyce kognitywnej przekładu; opublikowała także wywiad rzekę z wybitnym polskim plakacistą Mieczysławem Górowskim pt. Drzwi do plakatu (2009). Zajmuje się również przekładem poetyckim (opracowała m.in. wybory wierszy W.S. Merwina, Ch. Simica, M. Ondaatje, R. Pinsky’ego) i współredaguje czasopismo „Przekładaniec”.

Monika Woźniak – polonistka i italianistka, przez wiele lat związana z Uniwersytetem Jagiellońskim, obecnie jest profesorem języka i literatury polskiej na Uniwersytecie „Sapienza” w Rzymie. Współautorka monografii Przekłady w systemie małych literatur. O włosko-polskich i polsko-włoskich tłumaczeniach dla dzieci i młodzieży (2014) oraz bibliografii przekładów literatury włoskiej na język polski: Od Dantego do Daria Fo (2007) i Od Boccaccia do Eco (2011). Aktywnie zajmuje się działalnością przekładową (m.in. utwory A. Moravii, O. Fallaci, U. Eco i A. Camilleriego, a na język włoski teksty J. Brzechwy, J. Tuwima i K. Makuszyńskiego). Opracowała także antologię trzynastowiecznej poezji włoskiej Przed Petrarką (2005, 2015).