Katalog testamentów poznańskich z drugiej połowy XVI i z XVII wieku

Seria źródłowa „Katalogi testamentów mieszkańców miast z terenów Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1795 roku” została przygotowana przez Zespół Historii Kultury Staropolskiej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Jej celem jest nie tylko wydanie drukiem katalogów testamentów mieszkańców miast Rzeczypospolitej Obojga Narodów, lecz także zintensyfikowanie badań nad mieszczańskimi aktami ostatniej woli w sytuacji, gdy głównym przedmiotem zainteresowania historyków i edytorów polskich stały się testamenty szlacheckie.

Mam nadzieję, że publikacja katalogów i poprzedzające ją prace badawcze pozwolą także nadrobić zapóźnienia w inwentaryzacji i badaniach testamentów mieszczańskich z terenów Rzeczypospolitej w stosunku do krajów ościennych. Katalogi będą istotną pomocą naukową dla wszystkich badaczy wykorzystujących źródła testamentalne. Ułatwią docieranie do rozproszonego materiału i skrócą czas kwerend w poszczególnych jednostkach archiwalnych. Dostarczą informacji o specyfice bazy źródłowej, formie i ogólnej treści źródeł testamentalnych. Wykonana podczas przygotowywania do druku digitalizacja cennych materiałów źródłowych, będących dziedzictwem narodowym zarówno Polski, jak i innych krajów należących niegdyś do I Rzeczypospolitej, pozwoli na ich bezpieczne zachowanie.

Urszula Augustyniak
kierownik projektu

Katalog jest wynikiem wieloletnich kwerend archiwalnych przeprowadzonych w zbiorach Archiwum Państwowego w Poznaniu. Dzięki poznańskim księgom testamentów, tamtejszym księgom kryminalnym oraz aktom radzieckim, ławniczym i wójtowskim odnaleziono blisko 1700 dyspozycji ostatniej woli sporządzonych w Poznaniu w latach 1552‐1700. Ich skatalogowanie w sposób istotny powinno ułatwić historykom, zwłaszcza badaczom wczesnonowożytnego Poznania, wykorzystywanie tego cennego źródła do pełniejszej rekonstrukcji różnych komponentów życia codziennego XVI‐XVII‐wiecznych mieszkańców miast ówczesnej Rzeczypospolitej.

Prof. dr hab. Andrzej Karpiński – profesor zwyczajny w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, emerytowany profesor Instytutu Historycznego UW. Redaktor naczelny serii wydawniczej „Społeczeństwo staropolskie. Seria Nowa”, członek redakcji „Przeglądu Historycznego”, wiceprezes Towarzystwa Miłośników Historii. Historyk specjalizujący się w historii społecznej i kulturalnej przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, autor monografii: Pauperes. O mieszkańcach Warszawy XVI i XVII wieku, Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i XVII wieku, W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI‐XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno‐ekonomiczne i polityczne oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych i tyluż recenzji. Wieloletni nauczyciel akademicki Wydziału Historycznego UW; pod jego kierownictwem naukowym powstało pięć rozpraw doktorskich, około 100 prac magisterskich i 30 prac licencjackich.