Błąd Darwina

Błąd Darwina to doskonale uargumentowana publikacja pokazująca strukturalne nieścisłości w teorii doboru naturalnego. Jerry Fodor i Massimo Piattelli-Palmarini kwestionują rolę, jaką w procesie wykształcania się nowych cech miałaby odgrywać ewolucja rozumiana jako dostosowywanie się organizmów do warunków środowiskowych. Autorzy próbują sprawdzić, jak centralne pojęcia teorii Darwina mają się do tradycyjnych kategorii przyczynowości, rozumowania czy poznania naukowego, a ich praca uświadamia, jak wiele zakładamy, postulując ewolucyjne wyjaśnienie tego czy innego fenomenu. Błąd Darwina to publikacja, która ma szanse przekształcić debatę na temat ewolucji i wyprowadzić ją poza fałszywy dylemat opowiadania się albo za selekcją naturalną, albo przeciwko nauce.

„To nie jest książka o Bogu, inteligentnym projekcie ani o kreacjonizmie. Obaj trzymamy się od tych spraw z daleka i uznaliśmy, że warto z góry zadbać w tej kwestii o jasność. Zasadniczą tezą tej pracy jest twierdzenie, że w teorii doboru naturalnego tkwi błąd – być może nawet zasadniczy błąd. Zdajemy sobie również sprawę, że przywiązanie do darwinizmu to kryterium, za pomocą którego odróżnia się ludzi wyznających «naprawdę naukowy» światopogląd od całej reszty (kryterium tym posługują się nawet osoby, które nie wiedzą o darwinizmie za wiele). «Trzeba wybierać między wiarą w Boga a wiarą w Darwina, a ten, kto chce być świeckim humanistą, wybiera drugą opcję». Ponoć każdy to wie”.

Najważniejszą zaletą Błędu Darwina jest fakt, że autorzy próbują przeanalizować pojęcia biologii w sposób tyleż krytyczny, ile nietypowy. Ich praca nad wyjaśnieniem związku pomiędzy uwarunkowaniami a mechanizmami ewolucji jest ciekawa z przyczyn merytorycznych: podążając jej tropem możemy zrozumieć wiele zarówno na temat zakresu mechanizmów ewolucji, jak i strukturalnych zależności pomiędzy teoriami o rodowodzie empirystycznym. Mechanizm ewolucji wydaje się niezwykle prosty. Może to skłonić do przekonania, że sama teoria jest na tyle prosta, że wymaga nie tyle przemyślenia, ile raczej łagodnej i pogodnej kontemplacji. Niniejsza praca uświadamia – niezależnie od tego, na ile prawdziwe są jej główne tezy – jak głębokie problemy wiążą się z prostym pozornie mechanizmem selekcji.Marcin Gokieli, tłumacz