Tathagatagarbha. U źródeł koncepcji natury buddy

Buddyjska koncepcja kryjąca się pod sanskryckim terminem tathāgatagarbha (denotującym „istotę, która posiada tathagatę [buddę]”) dotyczy występowania we wszystkich istotach czystego pierwiastka umożliwiającego osiągnięcie oświecenia. Wypracowana w pierwszych wiekach naszej ery była jedną z najważniejszych idei indyjskiej mahajany. Najwcześniejsze teksty tathagatagarbhy – głosząc optymistyczną doktrynę oświecenia, które jest nie tylko ostatecznym przeznaczeniem wszystkich istot, ale również częścią ich duchowej konstytucji – w pełni rozwinęły uniwersalistyczne aspiracje buddyzmu i przyczyniły się do rozpowszechnienia dharmy buddyjskiej daleko poza subkontynent indyjski. Idea tathagatagarbhy, przeinterpretowana i nazwana w Chinach „naturą buddy”, wywarła ogromny wpływ na buddyzm Dalekiego Wschodu. Swoje piętno odcisnęła również na tradycjach tantrycznych, które – po upadku buddyzmu w Indiach – rozwijały się w Tybecie.

Autor książki skupia się na naświetleniu genezy koncepcji tathagatagarbhy przez zestawienie i analizę czynników doktrynalnych, które doprowadziły do jej powstania. Ponadto ukazuje najważniejsze aspekty rozwoju idei tathagatagarbhy na tle najwcześniejszej historii indyjskiego buddyzmu mahajany, rozważa jej znaczenie filozoficzne oraz wskazuje na jej pedagogiczną i soteriologiczną doniosłość.

Jarosław Zapart – indolog, doktor nauk humanistycznych, asystent w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się filozofią i religiami Indii, w szczególności wczesnym buddyzmem mahajany, hinduskim mistycyzmem nurtu bhakti, jak również wybranymi zagadnieniami sanskryckiej poetyki i estetyki.