Wolne Miasto Gdańsk 1809

Książka Wolne Miasto Gdańsk 1809, będąca tłumaczeniem pracy Friedricha von Duisburga z początku XIX w. to w syntetyczny opis całokształtu zjawisk politycznych, przestrzennych i organizacyjnych tworzących miejski organizm Gdańska zdobytego w 1807 r. przez armię Napoleona, i przekształconego wraz z przyległymi terenami w tzw. „I Wolne Miasto”.

Na ponad 350 stronach autor systematycznie opisuje poszczególne instytucje, obiekty, a następnie części Miasta, ukazując obraz ich funkcjonowania w nowej rzeczywistości pod francuskim panowaniem. Opis ówczesnej sytuacji zarówno całego Gdańska, jak i poszczególnych jego części, i funkcjonujących w nim instytucji poprzedza każdorazowo rysem historycznym, opartym o dostępne sobie źródła i opracowania. Stroni od oceny sytuacji, ograniczając się jedynie czasem do wyrażania żalu nad opłakanym stanem niektórych miejsc, jednak wśród wygładzonego na potrzeby cenzury opisu, tu i ówdzie pojawiają się w tekście objawy rozczarowania, a nawet oburzenia na postępowanie francuskiej administracji.

Zaletą książki jest kompleksowe ujęcie stanu Miasta z początku XIX w. i jej miejscami nieprzeciętna szczegółowość, niepozbawiona informacji, gdzie indziej nie występujących, a nawet z dzisiejszego punktu widzenia całkowicie mitologicznych, z których część może bawić, jednak jest również cennym zapisem stanu wiedzy o przeszłości Gdańska w czasach Autora.

Książka F. von Duisburga jest dziełem cytowanym niemalże w każdym opracowaniu dotyczącym Gdańska w początkach XIX w., dotąd niedostępnym w polskiej wersji. Tłumaczenie powstało w ramach projektu „Gdańsk XIX”, mającego na celu dokonanie przekładu na język polski szeregu istotnych publikacji dotyczących dziewiętnastowiecznego Gdańska, napisanych po niemiecku. „Wolne Miasto Gdańsk 1809” to trzecia pozycja serii „Gdańsk XIX” wydawanej przez Oficynę Pomuchel. Docelowo seria obejmować ma parędziesiąt pozycji XIX-wiecznej literatury gdańskiej przetłumaczonej na język polski.