Wiek XVIII - między tradycją a oświeceniową współczesnością. Hermeneutyka wartości religijnych

Ostatni tom serii, w którym autorzy starali siÄ™ uchwycić znaczÄ…ce obszary XVIII stulecia – od saskich poczÄ…tków po oÅ›wieceniowo-romantyczny przeÅ‚om. Teksty dotyczÄ… problemów aksjologicznych w poezji późnego baroku, obecnoÅ›ci tradycji biblijnej w jÄ™zyku poezji religijnej epoki, odnowie życia koÅ›cielnego i pogÅ‚Ä™bieniu Å›wiadomoÅ›ci wiernych, wychowaniu religijnym w kolegiach szlacheckich, wreszcie – literackich Å›wiadectw postaw wobec deizmu. Osobne studium poÅ›wiÄ™cono Å›wiadomoÅ›ci wyznaniowej najwybitniejszego poety drugiej poÅ‚owy XVIII w. – Ignacego Krasickiego. Dwie rozprawy dotyczÄ… Å»ydów mieszkajÄ…cych w Pierwszej Rzeczypospolitej: transformacji religijnej w Å›rodowiskach żydowskich w XVIII w. oraz kwestii żydowskiej w oÅ›wieceniowych sporach o wartoÅ›ci – tak jak zostaÅ‚a ona ujÄ™ta w zÅ‚ożonym i niejednoznacznym pisarstwie Juliana Ursyna Niemcewicza. Tom zamyka studium, w którym na przykÅ‚adzie dzieÅ‚ literackich wczesnego romantyzmu pokazano, jak najważniejsze problemy aksjologiczne stulecia rysujÄ… siÄ™ w oczach przedstawicieli nastÄ™pnej epoki.

Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z EuropÄ…. Hermeneutyka wartoÅ›ci” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV-XVIII wieku jako integralnÄ…, lecz oryginalnÄ… część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartoÅ›ci estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekÅ›cie porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury sÄ… badane w perspektywie wewnÄ™trznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartoÅ›ci, a w perspektywie zewnÄ™trznej jako wypowiedzi wÅ‚Ä…czajÄ…ce siÄ™ w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chÅ‚onność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikÄ™ dziaÅ‚ania na obszarze Europy.