Dać wyraz uczuciom. Analizy na podstawie tekstów kultury i wypowiedzi młodzieży

Zamieszczone w niniejszym tomie studia oraz szkice nie tylko wpisują się w językowy nurt badań nad uczuciami, ale także uwzględniają aspekt kulturowych uwarunkowań wyrażanych w tekstach postaw i emocji. Publikacja stanowi próbę opisania językowych oraz kulturowych sposobów wyrażania uczuć w literaturze dawnej i współczesnej, jak i w kulturze popularnej, m.in. w filmie i prasie, jak również w języku młodzieży. Autorami zaprezentowanych w książce artykułów są młodzi pracownicy nauki, głównie filolodzy, pochodzący z dwunastu ośrodków akademickich Polski, m.in. Warszawy, Lublina, Krakowa, Katowic, Poznania, Słupska, Torunia, Rzeszowa.

Opracowanie nie prezentuje wszystkich, bardzo skomplikowanych, metod badania postaw i emocji, ale zamieszczone artykuły dają odpowiedź na wiele pytań bardzo istotnych zarówno dla literaturoznawców, jak i językoznawców, a także nauczycieli języka polskiego.

Spis treści

Przedmowa

Rozdział I

UCZUCIA W POLSKIEJ LEKSYKOGRAFII

Marek Kaszewski, Miejsce nazw uczuć w polskiej leksykografii historycznej

Dorota Kondratczyk-Przybylska, O ‘przyjacielu’ w dawnej i współczesnej polszczyźnie

Rozdział II

O UCZUCIACH W TEKSTACH LITERACKICH

Blandyna Pieprzyca, Wnętrze starotestamentalnego człowieka miejscem wyrażania jego uczuć i emocji

Katarzyna Bagrowska, „Miłość jest jedną z podstawowych rzeczy, które możemy opi-sać, ale nie możemy całkowicie zdefiniować”. O biblijnych określeniach miłości

Małgorzata Konarzewska, Analogie terminologiczne i leksykalne w twórczości św. Jana oraz mistyków świata islamu

Iga Sobina, Melodramat – sztuka łatwego wzruszenia. Językowe i kulturowe sposoby wyrażania emocji w teatrze polskim przełomu XVIII i XIX wieku

Anna Kupiszewska, Królestwo grozy. Człowiek w gotyckim świecie strachu i lęku

Katarzyna Fedorowicz, Melancholia, pragnienie absolutu i pustka. Dziennik intymny Henriego-Frédérica Amiela w optyce teorii „relacji z obiektem” Melanie Klein

Joanna Jabłońska, „Nie będę niewolnicą żadnej miłości”, czyli macierzyństwo według Anny Świrszczyńskiej

Krystyna Gielarek, Kulturowe źródła przyjaźni Rudego, Alka i Zośki

Agnieszka Barátka, O postawie wobec śmierci na przykładzie Wystawy róż Istvána Örkénya

Stanisław Kusiak, Pomiędzy pragnieniem lewitacji a brutalnym konkretem dorosłości – Półtraktat o lewitacji Bogdana Madeja

Grzegorz Kobędza, Relacje interpersonalne w przekładzie. Wyraz kolega i jego ekwiwalenty w brazylijskim tłumaczeniu Ferdydurke

Joanna Psiuk, Teoria afektywna a poezja Tadeusza Różewicza. Śmierć podmiotu i na-rodziny poezji

Oleksandra Kutiepova, Leksyka emotywna w twórczości Anny Achmatowej

Rozdział III

METAFORYCZNE OBRAZOWANIE I WYRAŻANIE UCZUĆ

Marcin Sztomberski, Amalgamaty konceptualne jako alternatywna forma analizy metafor emocji

Agnieszka Kusz, Początek i koniec miłości w metaforze na przykładzie piosenek Agnieszki Osieckiej

Aleksandra Domogała, O porcji uczuć w znaczeniu czasowników mówienia motywowanych głosami zwierząt

Rozdział IV

O POSTAWACH I EMOCJACH W TEKSTACH KULTURY POPULARNEJ

Weronika Kocela, „Niemiłe nawet największe dostatki w utrapieniu”. O uczuciach towarzyszących stanom zdrowia i choroby na podstawie wybranych osiemnasto-wiecznych poradników medycznych

Anna Pięcińska, Są różne tęsknoty… Obraz tęsknoty w polskich szantach

Marzena Bąk, Grupy leksykalne nazw uczuć w serialu animowanym Bracia koala

Karolina Jadanowska, Leksyka nazywająca uczucie miłości w tekstach piosenek hip-hopowych

Katarzyna Grzyb, „Ja” widziane oczami „innego we mnie”. Zjawisko dialogicznej emocjonalności na blogach internetowych

Karolina Krzysztoń, Językowe sposoby wyrażania emocji w tekstach prasowych

Anna Czajka-Bubniak, „Sprawa małej Madzi” jako przejaw gry z emocjami odbiorców

Rozdział V

ROZUMIENIE I WYRAŻANIE UCZUĆ W PEDAGOGICE ORAZ W JĘZYKU MŁODZIEŻY

Ewa Kopeć, Miłość, przyjaźń i szacunek w rozważaniach pedagoga

Bogusława Stec-Świderska, Facebookowi barbarzyńcy? Jak wyrażają uczucia użyt-kownicy portalu społecznościowego

Dominika Izdebska-Długosz, Słownictwo nazywające uczucia w pracach pisemnych ukraińskojęzycznych studentów uczących się języka polskiego jako obcego