Świat teatru. Świat wartości. Wychowanie obywatelskie w teatrze szkolnym jezuitów w Rzeczypospolitej XVI-XVIII w.

[Książka bada wartości wychowawcze], którym miał służyć teatr powołany do życia w kolegiach jezuickich– w dawnej Polsce i z jej specyfiką, ale działający na wzór tych jego form, które przyjęto na zachodzie Europy. Kolegia jezuickie wprowadziły bowiem jednolity w całej Europie system wychowawczy i jednolitą metodę nauczania, opartą – powiedzielibyśmy dzisiaj: na wspólnej podstawie programowej i na wspólnych, w zasadzie przynajmniej, podręcznikach. Niejednakowe zresztą okazywały się rezultaty – te bowiem zależały już od warunków miejscowych, w każdym z narodów, a nawet regionów. Istotną rolę odgrywały przy tym, rzecz jasna, uwarunkowania zewnętrzne: polityczne, społeczne i kulturowe. Tak się jednak składa, że właśnie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów sprawą istotną w teatrze stało się wychowanie obywatelskie. Jeśli nawet bowiem działalność teatrów szkolnych była wszędzie przeniknięta treściami religijnymi, to równocześnie w Polsce połączono je ze sprawami życia publicznego i organizacją państwa jako „rzeczy pospolitej”, a więc w ówczesnym rozumieniu jako państwa będącego dobrem wszystkich obywateli. Z Przedmowy