Katalog arrasów króla Zygmunta Augusta

Opublikowany właśnie tom, kolejny z serii Katalogów zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu, poświęcony jest najważniejszej kolekcji powstałej 450 lat temu do ozdoby wawelskiej rezydencji i przez stulecia należącej do Skarbca Koronnego Rzeczypospolitej.
Arrasy króla Zygmunta Augusta, które zyskały status „skarbu narodowego”, są nie tylko jednym z symboli Złotego Wieku Jagiellonów i najcenniejszym w Polsce zbiorem tapiserii,
ale zespołem o najwyższej renomie na listach światowego dziedzictwa.

Katalog rozumowany, pióra Marii Hennel-Bernasikowej i Magdaleny Piwockiej, stanowi podsumowanie wieloletnich badań obu autorek nad różnymi aspektami tej kolekcji. Zawiera pełny opis katalogowy i analizę wszystkich 136 tkanin, a nadto aneks obejmujący dwa arrasy przechowywane dziś poza Wawelem. Część katalogową poprzedzają eseje, w których został omówiony stan badań oraz stan zachowania zbioru, wnikliwie rozpatrywany w kontekście jego trudnych losów, a także charakterystyka poszczególnych segmentów tego zespołu i próba określenia jego miejsca w brukselskiej produkcji tapiseryjnej XVI wieku. Obszerna bibliografia, zestawienia replik naszych arrasów, tablice znaków miejskich i tkackich, czynią z książki przydatne kompendium wiedzy dla zainteresowanych szeroko pojętą tematyką sztuki renesansu i nowożytnego rzemiosła artystycznego.
Przede wszystkim publikacja przynosi pierwsze – od czasu modelowej syntezy autorstwa Mieczysława Gębarowicza i Tadeusza Mańkowskiego z roku 1937 – kompleksowe studium królewskiego zbioru. Włączono w nie wyniki badań nad historią kolekcji (wydane osobno w pracy Marii Hennel-Bernasikowej w r. 2011) oraz po raz pierwszy sformułowane tutaj nowe ustalenia, dotyczące problematyki artystycznej wawelskich arrasów. Poglądy te skonfrontowano z dorobkiem naukowym zachodnioeuropejskich badaczy. Kompletny materiał ilustracyjny – choć nie ma charakteru albumu – pozwala czytelnikowi odkryć, zwłaszcza w zbliżeniach i fragmentach, niezwykłe piękno tych arcydzieł szesnastowiecznej sztuki tapiseryjnej.