Ars cisterciensis. Kościół cysterski w średniowieczu - wyposażenie i wystrój

UkazaÅ‚a siÄ™ książka Ars cisterciensis. KoÅ›cióÅ‚ cysterski w Å›redniowieczu – wyposażenie i wystrój, której autorem jest ks. Janusz NowiÅ„ski SDB – historyk sztuki, kustosz zabytków dawnego opactwa w LÄ…dzie. Książka prezentuje w oparciu o zachowany materiaÅ‚ zabytkowy, normy zakonne, przepisy liturgiczne i inne źródÅ‚a z epoki, wyposażenie i wystrój Å›redniowiecznych koÅ›cioÅ‚ów cysterskich oraz funkcjonowanie wyposażenia i wystroju we wnÄ™trzu i w liturgii sprawowanej w koÅ›ciele cysterskim w wiekach Å›rednich.

DzieÅ‚a Å›redniowiecznej rzeźby i malarstwa oraz realizacje zÅ‚otnicze zachowane w opactwach cysterskich na terenie Europy, a także pochodzÄ…ce z nich obiekty przechowywane w kolekcjach muzealnych i w innych koÅ›cioÅ‚ach dowodzÄ…, że cystersi byli w Å›redniowieczu nie tylko mistrzami wysoko rozwiniÄ™tej sztuki budowlanej – o czym Å›wiadczy architektura ich koÅ›cioÅ‚ów i klasztorów, ale również – co najmniej od poÅ‚owy XIII w. – zleceniodawcami, a z czasem także twórcami dzieÅ‚ sztuki sakralnej. Ich forma byÅ‚a zazwyczaj pokrewna realizacjom powstajÄ…cym w innych Å›rodowiskach, co dowodzi korzystania przez cystersów z rozwiÄ…zaÅ„ wypracowanych poza ich zakonem, jednak ich specyficzna funkcja, okreÅ›lona cysterskÄ… duchowoÅ›ciÄ… i liturgiÄ…, a także wynikajÄ…ce z ich zakonnej tradycji treÅ›ci ideowe i ikonografia tworzÄ… zespóÅ‚ cech, pozwalajÄ…cych na okreÅ›lenie powstaÅ‚ych w krÄ™gu cysterskim dzieÅ‚ malarstwa, rzeźby i zÅ‚otnictwa jako ars cisterciensis.
Monografia wpisuje siÄ™ w bogaty nurt badaÅ„ podejmujÄ…cych problematykÄ™ opactw cysterskich w Å›redniowieczu, w których uwaga badaczy skupiaÅ‚a siÄ™ przede wszystkim na ich architekturze. Publikacja podejmuje po raz pierwszy w polskiej historii sztuki problematykÄ™ wyposażenia i wystroju Å›redniowiecznych koÅ›cioÅ‚ów cysterskich.