Organy państwowe w ustroju konstytucyjnym RP

Spis treści

Informacja o autorach

Wstęp

Rozdział I

Zasady ustrojowe determinujące strukturę oraz funkcjonowanie organów państwowych w systemie konstytucyjnym RP (Grzegorz Pastuszko)

1. Zasady ustroju państwowego RP – uwagi ogólne

2. Zasada demokratycznego państwa prawnego

3. Zasada republikańskiej formy państwa

4. Zasada unitarnej struktury państwa

5. Zasada suwerenności Narodu

6. Zasada trójpodziału władzy

7. Zasada parlamentarno-gabinetowego systemu rządów

8. Zasada dwuizbowości parlamentu

9. Zasada pluralizmu politycznego

Rozdział II

Parlament (Grzegorz Pastuszko)

1. Parlament w wybranych państwach współczesnych

1.1. Struktura

1.2. Kadencja

1.3. Tryb działania

1.4. Organy wewnętrzne

2. Geneza i rozwój historyczny instytucji parlamentu w Europie i w Polsce

3. Źródła prawa parlamentarnego

3.1. Konstytucja RP

3.2. Ustawa

3.3. Regulamin parlamentu

3.4. Prawo zwyczajowe, zwyczaje parlamentarne, precedensy

4. Wybory do parlamentu

4.1. Wybory do parlamentu – zagadnienia węzłowe

4.2. Pojęcie prawa wyborczego oraz systemu wyborczego

4.3. Zasady prawa wyborczego w wyborach do parlamentu

4.3.1. Zasada powszechności

4.3.2. Zasada równości

4.3.3. Zasada bezpośredniości

4.3.4. Zasada tajności

4.3.5. Zasada wyborów proporcjonalnych i większościowych jako zasady obliczania rezultatów wyborczych

4.4. Organizacja i przeprowadzanie wyborów do parlamentu

4.4.1. Zarządzanie wyborów

4.4.2. Procedura zgłaszania kandydatów

4.4.3. Przebieg kampanii wyborczej

4.5. Mechanizm stwierdzania ważności wyborów

5. Zasady funkcjonowania parlamentu

5.1. Zasada autonomii

5.2. Zasada kadencyjności

5.3. Zasada dyskontynuacji

5.4. Zasada jawności

5.5. Zasada permanencji

6. Model organizacji wewnętrznej parlamentu

6.1. Organy wewnętrzne parlamentu

6.1.1. Marszałek Sejmu (Senatu)

6.1.2. Prezydium Sejmu (Senatu)

6.1.3. Konwent Seniorów

6.1.4. Sekretarze

6.1.5. Komisje sejmowe (senackie)

6.2. Prawne formy działalności posłów i senatorów w parlamencie

6.2.1. Kluby i koła

6.2.2. Zespoły i grupy parlamentarne

7. Mechanizm działania parlamentu

7.1. Obrady i debata

7.2. Głosowanie

8. Funkcje i kompetencje parlamentu

8.1. Funkcje parlamentu – uwagi wstępne

8.1.1. Funkcja ustrojodawcza

8.1.2. Funkcja ustawodawcza

8.1.3. Funkcja kontrolna

8.1.4. Funkcja kreacyjna

8.2. Członkostwo Polski w UE i jego wpływ na funkcje parlamentu

8.3. Kompetencje Sejmu i Senatu usytuowane poza obszarem funkcji

9. Status prawny parlamentarzysty

9.1. Charakter prawny mandatu posła i senatora

9.2. Ramy temporalne wykonywania mandatu posła i senatora

9.3. Zakres praw i obowiązków posła i senatora

9.4. Gwarancje socjalne wykonywania mandatu parlamentarnego

9.5. Zasada niepołączalności mandatu

9.6. Immunitet parlamentarny

9.7. Odpowiedzialność posła i senatora

10. Zgromadzenie Narodowe

10.1. Konstrukcja prawna oraz ustrojowa rola Zgromadzenia Narodowego

10.2. Tryb działania Zgromadzenia Narodowego

10.3. Zakres kompetencji Zgromadzenia Narodowego

Rozdział III

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (Halina Zięba-Załucka)

1. Prezydent w wybranych państwach współczesnych

1.1. Procedury (sposoby) wyboru prezydenta

1.2. Kadencja

1.3. Ograniczenie liczby kadencji

1.4. Relacje głowy państwa z legislatywą i egzekutywą

1.5. Relacje z rządem w systemach prezydenckich i semiprezydenckich

2. Pozycja ustrojowa Prezydenta w systemie podziału władzy w Polsce

3. Funkcje ustrojowe

4. Zasady i tryb odpowiedzialności Prezydenta

5. Zasady wyboru Prezydenta

5.1. Założenia ogólne

5.2. Zasady i tryb powszechny wyborów Prezydenta

5.3. Objęcie urzędu i wygaśnięcie mandatu Prezydenta

6. Akty urzędowe Prezydenta

6.1. Pojęcie i klasyfikacja aktów urzędowych Prezydenta

6.2. Kontrasygnata aktów urzędowych Prezydenta

6.3. Prerogatywy Prezydenta

7. Kompetencje Prezydenta

7.1. Klasyfikacja kompetencji

7.2. Prezydent jako najwyższy przedstawiciel państwa

7.3. Prezydent jako gwarant ciągłości funkcjonowania władzy państwowej

7.3.1. Uprawnienie prawotwórcze Prezydenta

7.3.2. Uprawnienia w sferze działania Sejmu i Senatu

7.3.3. Uprawnienia w sferze działania Rady Ministrów

7.4. Inne uprawnienia Prezydenta

7.4.1. Uprawnienia w sferze działania Narodowego Banku Polskiego

7.4.2. Uprawnienia w sferze działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

Rozdział IV

Rada Ministrów (Małgorzata Grzesik-Kulesza)

1. Rząd w wybranych państwach współczesnych

2. Tryb powoływania Rady Ministrów

3. Skład i organizacja Rady Ministrów

4. Zmiany w składzie Rady Ministrów

5. Funkcje Rady Ministrów

6. Akty prawne Rady Ministrów

7. Odpowiedzialność polityczna rządu

Rozdział V

Wymiar sprawiedliwości – zagadnienia ogólne (Mariusz Sztorc)

1. Wymiar sprawiedliwości w państwach współczesnych. Pojęcie wymiaru sprawiedliwości i władzy sądowniczej

2. Rys historyczny polskiego wymiaru sprawiedliwości

3. Konstytucyjne zasady działania sądów

4. Niezależność sądów

5. Niezawisłość sędziowska

Rozdział VI

Sąd Najwyższy (Beata Stępień-Załucka)

1. Wprowadzenie

1.1. Najwyższe organy sądowe w konstytucjach wybranych państw współczesnych

1.2. Geneza Sądu Najwyższego

2. Pozycja ustrojowa

3. Struktura i skład SN

3.1. Izby Sądu Najwyższego

3.2. Sędziowie Sądu Najwyższego

3.2.1. Powołanie na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego

3.2.2. Obowiązki i prawa sędziego Sądu Najwyższego

3.2.3. Odpowiedzialność dyscyplinarna

3.2.4. Wygaśnięcie stosunku pracy

4. Struktura organów

4.1. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

4.2. Prezesi Sądu Najwyższego

4.3. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego

4.4. Zgromadzenie Sędziów Izby Sądu Najwyższego

4.5. Kolegium Sądu Najwyższego

5. Kompetencje

Rozdział VII

Sądy niższego szczebla w strukturze organizacyjnej wymiaru sprawiedliwości (Mariusz Sztorc)

1. Sądy powszechne

2. Sądy administracyjne

3. Sądy wojskowe

4. Krajowa Rada Sądownictwa

Rozdział VIII

Trybunał Konstytucyjny (Beata Stępień-Załucka)

1. Wprowadzenie

1.1. Sądy konstytucyjne w konstytucjach wybranych państw współczesnych

1.2. Geneza Trybunału Konstytucyjnego

2. Pozycja ustrojowa

3. Skład

4. Pozycja sędziego Trybunału Konstytucyjnego

5. Struktura organów

5.1. Zgromadzenie Ogólne TK

5.2. Prezes TK

6. Kompetencje

6.1. Kontrola norm

6.1.1. Orzekanie w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją

6.1.2. Orzekanie o zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

6.1.3. Badanie zgodności przepisów prawnych wydawanych przez centralne organy państwa z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami

6.1.4. Pytanie prawne

6.1.5. Skarga konstytucyjna

6.2. Pozostałe kompetencje Trybunału Konstytucyjnego

6.2.1. Orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją celów lub zasad działalności partii politycznych

6.2.2. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych

6.2.3. Rozstrzyganie o przeszkodzie w sprawowaniu urzędu Prezydenta RP

6.2.4. Sygnalizowanie o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie

7. Postępowanie przed Trybunałem

8. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

Rozdział IX

Trybunał Stanu (Małgorzata Grzesik-Kulesza)

1. Odpowiedzialność konstytucyjna w wybranych państwach współczesnych

2. Pojęcie odpowiedzialności konstytucyjnej

3. Skład i organizacja Trybunału Stanu

4. Zakres odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce

5. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej

Rozdział X

Prokuratura – Prokurator Generalny (Halina Zięba-Załucka)

1. Prokuratura w wybranych państwach współczesnych

2. Pozycja ustrojowa prokuratury i Prokuratora Generalnego w ustawie z 1985 r.

2.1. Powołanie i odwołanie Prokuratora Generalnego

2.2. Prokurator Generalny a władza wykonawcza

2.3. Krajowa Rada Prokuratury

3. Prokuratura w nowej ustawie z 2016 r.

Rozdział XI

Najwyższa Izba Kontroli (Halina Zięba-Załucka)

1. Organy kontroli w wybranych państwach

1.1. Konstytucyjne regulacje organów kontroli

1.2. Rodzaje najwyższych organów kontroli

1.3. Mianowanie (wybór) zwierzchnika (członków) najwyższego organu kontroli

1.4. Odwoływanie

2. Najwyższa Izba Kontroli w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.

3. Związki Najwyższej Izby Kontroli z władzą ustawodawczą

4. Związki Najwyższej Izby Kontroli z władzą wykonawczą

5. Związki Najwyższej Izby Kontroli z władzą sądowniczą

6. Związki Najwyższej Izby Kontroli z innymi organami kontroli

7. Kompetencje Najwyższej Izby Kontroli

7.1. Podmiotowy zakres kontroli

7.2. Przedmiotowy zakres kontroli

7.3. Kryteria kontroli

8. Organizacja wewnętrzna Najwyższej Izby Kontroli

8.1. Prezes Najwyższej Izby Kontroli

8.2. Wiceprezesi i dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli

8.3. Kolegium Najwyższej Izby Kontroli

8.4. Departamenty i Delegatury