Epitome de caesaribus. O życiu i obyczajach imperatorów od Cezara Augusta do Teodozjusza

W 2010 r. w serii Akme. Źródła Starożytne wydane zostały polskie tłumaczenia trzech późnoantycznych łacińskich zarysów dziejów, autorstwa Sekstusa Aureliusza Wiktora, Eutropiusza i Festusa. Do dziś zachował się jeszcze jeden utwór tego typu, tzw. Epitome de Caesaribus, tekst bez wątpienia najciekawszy, który powstał na przełomie IV i V w.

Na pierwszy rzut oka jest to tylko niewielki rys historii Cesarstwa Rzymskiego od Augusta do Teodozjusza I. W rzeczywistości mamy jednak do czynienia z niezmiernie interesującym i bardzo specyficznym wytworem późnoantycznej historiografii łacińskiej. Można tu znaleźć urokliwe anegdoty, jak chociażby tę mówiącą o wielkim cesarzu Dioklecjanie, który jako starzec, po abdykacji, woli pielęgnować warzywniak w swoim wspaniałym ogrodzie w Splicie, niż wrócić do władzy. Jest też materiał, którego nie zawiera żadne inne źródło z epoki antycznej, na przykład informacja o tym, że pierwszy chrześcijański cesarz, Konstantyn Wielki, nosił przydomek Trachala, czyli – chyba – „Karczycho”...