Latynizacja kościoła unickiego w Rzeczypospolitej po synodzie zamojskim

Główną wartością pracy ks. dr. Dariusza Ciołki jest przedstawienie procesu latynizacji obrządku unickiego po synodzie zamojskim w 1720 r. Z tego zamierzenia autor pracy wywiązał się doskonale. Autor z powodzeniem zrealizował postawiony sobie cel wypełnienia luki w badaniach nad tą tematyką i uczynił to w sposób kompetentny, na drodze znacznego wysiłku badawczego.
Praca „Latynizacja Kościoła unickiego w Rzeczypospolitej po synodzie zamojskim” świadczy o pracowitości autora i umiejętności koncentracji na poruszonych problemach. Ks. Dariusz Ciołka nie waha się stawiać hipotez, polemizować z przyjętymi już ustaleniami.
To śmiałe podejście do badań wymagało dobrego opanowania warsztatu naukowego, które nie zawsze da się zauważyć, zwłaszcza w pierwszym rozdziale. W rezultacie powstało opracowanie interesujące, posiadające duży aspekt poznawczy, choć nie pozbawione pomyłek.
Praca stanowi ważny wkład w poznanie dziejów Kościoła prawosławnego na terenie Rzeczypospolitej.

Prof. zw. Dr hab. Antoni Mironowicz

Książka ks. doktora Dariusza Ciołki porusza zagadnienie nie poddające się łatwo ani ocenie, ani analizie historycznej. Wieloznaczna i trudna sytuacja Cerkwi unickiej, realizującej się w kontekście niechęci, uprawnień i prerogatyw, wymaga od badacza szczególnej wnikliwości, by nie wpaść z jednej strony w pułapkę jednoznacznych osądów, niwelujących obiektywizm naukowy, z drugiej zaś w obawie przed narażeniem się którejkolwiek ze stron ideowego sporu, balansować na pograniczu pamfletu czy niepożądanej apologii.
Autor szczęśliwie omija wskazane powyżej rafy, dając nam dzieło gruntownie przebadane, na szerokiej podstawie bibliograficznej oparte, zrozumiałym językiem naukowym jasno napisane, aby służyło ku pożytkowi szerokiego kręgu odbiorców, aby budowało porozumienie interkonfesyjnej natury.
Dziękujemy za decyzję podjęcia się trudu napisania takiej książki. Niech ona odsłania horyzonty poznawcze, ostrzegając jednocześnie, iż zbytni nacisk na ideologiczną stronę danego zagadnienia uniemożliwia nie tylko jego przekaz, lecz i percepcję, powodując u odbiorcy swoiste spięcia i niepożądane obawy.

Ks. porf. Nadzw. Dr hab. Marian Bendza