Siedem ksiąg o czynach Karola Gustawa króla Szwecji

Oto pierwsze tłumaczenie na język polski klasycznego dzieła Samuela Pufendorfa, poświęcone krótkiemu, lecz dramatycznemu panowaniu króla Szwecji Karola X Gustawa, w latach 1654 – 1660. Obszerna książka o długim tytule De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege, gestis commentariorum libri septem, elegantissimis tabulis aeneis exornati cum triplici indice. (czyli: O czynach Karola Gustawa, króla Szwecji objaśnień ksiąg siedem, ozdobionych najwytworniejszymi miedziorytami, z potrójnym indeksem) wydana została w Norymberdze w roku 1696. Liczy więc sobie ponad trzysta lat. Jak na opracowanie historiograficzne to całkiem sporo, tym bardziej, że epoka jest nam dobrze znana, a bibliografia prac jej poświęconych spora. Lecz nie jest tak, że o czasie szwedzkiego potopu wiemy już wszystko. Samuel Pufendorf ukazuje tę wojnę w jej całym, ogromnym wymiarze. Toczyła się ona nie tylko w Polsce czy na Litwie ale i w Finlandii, w Inflantach, uderzyła w Norwegię i w Danię, a nawet w Afrykę, czy w kolonię Nowa Szwecja w Ameryce Północnej. To inna wojna od tej, którą znamy z kart Potopu. Pufendorf opisuje nie tylko działania militarne, nie stroni też od objaśniania problemów gospodarczych, przedstawia ogólne sądy tak o nacjach sąsiadujących ze Szwedami, jak i tych bardziej odległych. Owszem dysponujemy bardzo dobrymi nowoczesnymi monografiami, lecz tak wielkiej syntezy nikt nie odważy się dziś napisać. Warto również pamiętać, że Pufendorf był naocznym świadkiem niektórych opisywanych przez siebie wydarzeń, rozmawiał z uczestnikami starć, korzystał z dokumentów z których niektóre potem zaginęły. Spotkanie z takim Autorem nieczęsto się zdarza.