Wiadomych rzeczy pospolita śpiżarnia. Staropolska mądrość..

O książce:

Antologia niniejsza to swego rodzaju silva rerum: zbiera nie tylko najstarsze przysłowia, zwroty przysłowiowe, sentencje i aforyzmy, ale także koncepty, definicje czy po prostu celne obserwacje i uwagi, obrazujące różnobarwne bogactwo staropolskiej mądrości życiowej i "naukowej", dawnego światopoglądu, mentalności, dydaktyki, parenetyki, humorystyki. Wiele z nich ma naturę "słów skrzydlatych" a przynajmniej "opierzonych", by nawiązać do sformułowania Erazma z Rotterdamu w jego staropolskim przekładzie: "I mówi Homerus, że słowa mają skrzydła swe, że się rozlecą po światu jako strzała, około której pierze jest; póki w ręku jest, łacno ją udzierżysz; jako ją wypuścisz, już jej zadzierżeć a wrócić nie możesz". Oczywiście znacząca część cytatów wydobytych z najstarszego piśmiennictwa polskiego ma swoje praźródła antyczne, średniowieczne lub renesansowe. Niektóre wprost ujawniają imiona swych twórców: Arystotelesa, Pliniusza, Seneki, Awerroesa, św. Hieronima, większość jednak to kryptocytaty - w staropolskich, często niepośledniej urody przekładach lub parafrazach. Świadomie pominięto natomiast idące w dziesiątki cytaty o proweniencji biblijnej, chyba że uległy one daleko posuniętej parafrazie.

Cały materiał (blisko 2500 cytatów) uporządkowany został wedle kryterium tematyczno-problemowego w XXI działach; w obrębie każdego z nich przyjęto układ chronologiczno-autorski. Dominują, rzecz jasna, przytoczenia z dzieł autorów znanych, najwybitniejszych i najbardziej płodnych: Biernata z Lublina, Mikołaja Reja, Marcina Bielskiego, Jana Kochanowskiego, ale sporo jest także cytatów ze źródeł anonimowych, z zapomnianych lub mało znanych traktatów historycznych, politycznych, dydaktycznych, medycznych. Jednym z ważniejszych źródeł pojęć i definicji jest niezrównany LEXICON LATINO-POLONICUM Jana Mączyńskiego.

Książka zawiera szczegółowy "Regestr wykorzystanych źródeł" oraz niezbędny w tego rodzaju publikacji "Słowniczek dawnych wyrazów i zwrotów".