...Ciekawym wiedzieć i widzieć skutki... Czyli dzieje i znaczenie kolekcji przyrządów naukowych Stanisława Augusta

Lata panowania Stanisława Augusta to okres bujnego rozwoju nauki nowożytnej, w tym fizyki eksperymentalnej, to czas fascynacji nowo poznawanymi zjawiskami fizycznymi: próżnią, elektrycznością, magnetyzmem. Publiczne pokazy fizyczne, tworzenie prywatnych zbiorów przyrządów wpisywały się w modę na naukę.

Poddawali się jej również władcy, tworząc na dworach monarszych i arystokratycznych kolekcję przyrządów, ogrody botaniczne, obserwatoria astronomiczne. Także i Stanisław August, władca oświecony, wkrótce po elekcji zaczął tworzyć swoje zbiory naukowe towarzyszące królewskiej bibliotece. W ich skład wchodził zbiór geologiczny, chemiczny, zespół przyrządów fizycznych, mierniczych, modele urządzeń technicznych. Na zamku królewskim w Warszawie funkcjonowało dobrze wyposażone zamkowe obserwatorium astronomiczne.

Choć nie ocalały prawie żadne z królewskich przyrządów, to ich inwentarz oraz zachowane archiwalia pozwoliły odtworzyć dzieje i zasoby królewskiej kolekcji instrumentów naukowych.