Ja nie mam duszy. Sprawa Barbary Ubryk, uwięzionej zakonnicy, której historią żyła cała Polska

Skandal w Kościele w czasach rodzącej się psychiatrii

Zamurowane okno, brak mebli, strzÄ™pki porozrywanej sÅ‚omy sÅ‚użące za materac, a przede wszystkim naga, wychudzona kobieta z obÅ‚Ä™dem w oczach – to ujrzeli policjanci po wejÅ›ciu do jednej z cel w krakowskim klasztorze Karmelitanek Bosych. BarbarÄ™ Ubryk przetrzymywano w tym nieogrzewanym, wypeÅ‚nionym smrodem odchodów pomieszczeniu ponad dwadzieÅ›cia lat.

O jej historii dyskutowano w Wiedniu, Paryżu i Nowym Jorku. W Krakowie – gdy prasa ujawniÅ‚a sprawÄ™ – wybuchÅ‚y zamieszki, tÅ‚um powybijaÅ‚ okna w klasztorach, obrzuciÅ‚ zakonników kamieniami, raniÄ…c wiele osób. Na ulicach pojawiÅ‚o siÄ™ wojsko. Historia Barbary Ubryk trafiÅ‚a na wyjÄ…tkowo podatny grunt przetaczajÄ…cej siÄ™ przez EuropÄ™ fali antyklerykalizmu. Przetrzymywana przez wspóÅ‚siostry zakonnica dla wielu staÅ‚a siÄ™ kolejnym argumentem za koniecznoÅ›ciÄ… zlikwidowania zakonów. Tymczasem sama Barbara nie potrzebowaÅ‚a ideologicznych wojen, lecz jedynie troski, jakÄ… chorych umysÅ‚owo obdarzono dopiero sto lat później.

Kim byÅ‚a Barbara Ubryk? Co sprawiÅ‚o, że dwadzieÅ›cia lat spÄ™dziÅ‚a w odosobnieniu? Dlaczego pomimo dowodów obciążajÄ…cych przeÅ‚ożone zakonnicy Å›ledztwo w sprawie jej przetrzymywania zostaÅ‚o umorzone? Jak prowadzono dochodzenie w XIX wieku i co wiedziano wtedy o psychiatrii?


150 lat temu dyskusja wokóÅ‚ KoÅ›cioÅ‚a byÅ‚a jeszcze gorÄ™tsza niż dzisiaj.

Natalia BudzyÅ„ska – kulturoznawca i dziennikarka, autorka reportaży i biografii nagrodzona Feniksem 2018 w kategorii eseistyka.