Wojny grecko-perskie. De bello persico

Bardzo wartościowe źródło historyczne dla kluczowego okresu w dziejach Grecji. Dlaczego kluczowego okresu? Wystarczy powiedzieć, że księga XI obejmuje lata 480/479-451/450 p.n.e. Oto przenosimy się do Hellady, którą właśnie mają zaatakować Persowie, wiedzeni przez króla Kserksesa (tzw. druga wojna perska). Wraz z Diodorem śledzimy odparcie najazdu perskiego, a później jesteśmy świadkami mniej więcej połowy pentekontaetii (πεντηκονταετία), to jest pięćdziesięcioletniego okresu, który Ateńczycy i Spartanie rozpoczęli, walcząc ramię w ramię przeciw Persom, a zakończyli, walcząc przeciw sobie w wojnie peloponeskiej (431-404 p.n.e.).

Od strony literackiej przekaz tej księgi Diodora jest równie atrakcyjny, co od strony historycznej. Ale księga XI to nie tylko teatr wojenny Grecji i Azji Mniejszej. Właśnie ta część „Biblioteki Historycznej” Diodora każe nam pamiętać, że autor jest podstawowym (obok Timajosa) źródłem naszej wiedzy o historii Sycylii w latach 480-301 p.n.e. To między innymi dzięki niemu znamy przebieg bitwy pod Himerą, wiemy o wyprawie wodza sykulskiego Duketiosa. To Diodor dokładnie opisuje instytucję petalizmu (syrakuzańskiej wersji ostracyzmu) i przedstawia, jak po obaleniu Trasybulosa w Syrakuzach zakończyły się tyrańskie rządy Dejnomenidów i wprowadzono ustrój demokratyczny (tzw. druga demokracja).