(Nie) poszła za Niemca. Opowieść historyczno-literacka

Właściwie tytuł opowieści powinien brzmieć od „Wandy, co nie chciała Niemca” do „Wandy, która go zechciała”. Co się stało, że jeden z fundamentalnych polskich mitów antyniemieckich przemienił się w swoje przeciwieństwo? Czy sprawili to sami Niemcy siłą męskiego uroku, sławy, majątku lub innych atrakcyjności, czy też, jak się to często zdarza w życiu, decyzję panny zmieniły okoliczności, które z pierwszego „nie” uczyniły końcowe „tak”?

(…………………………………….)

Małżeństwa mieszane, w tym polsko-niemieckie, należą do grupy o podwyższonym stopniu ryzyka. Wielowiekowe doświadczenia we wzajemnych stosunkach, zwłaszcza silnie negatywne stereotypy, ciążą nad rodzącym się uczuciem. Zakochani od pierwszego dnia konfrontowani są z pytaniami, które z miłością teoretycznie nie mają nic wspólnego, a jednak… Muszą sobie i otoczeniu wyjaśnić, dlaczego właśnie ona („ta Polka”), dlaczego właśnie on („ten Niemiec”), jakby nie było innych partnerów (partnerek) w ramach tej samej nacji! Te pytania padały „od zawsze”. Zadawali je rodzice, krewni, znajomi, przyjaciele i wrogowie w domach niemieckich i polskich. Wszystko jedno czy zerkniemy do niemieckich powieści z 2 połowy XIX wieku rozgrywających się na terenie Prowincji Poznańskiej, czy z lat dwudziestych XX wieku dziejących się na Górnym Śląsku stwierdzimy, że wszystkie wyrażają głębokie niezadowolenie, a nawet zdecydowany sprzeciw wobec małżeństw polsko-niemieckich. Ich autorzy widzą i wieszczą najgorsze: zdradę uczuć i interesów narodowych, utratę dzieci na korzyść drugiej strony, aż po zbrodnię „pohańbienia rasy”. Nawet enerdowska socjalistyczna poprawność w stosunku do „bratniego kraju” nie wyeliminowała obaw z repertuaru trosk rodzicielskich.

(Ze wstępu)