Region a tożsamości transgraniczne. Literatura. Miejsca. Translokacje

Opis książki:

Relacje transgraniczne stanowią jeden z istotnych parametrów regionalności jako takiej. W obrębie regionów, które w warunkach polskich w większości są pograniczami, intensyfikują się i nawarstwiają, zwłaszcza w epoce globalizmu i migracji, procesy rozregulowujące homogeniczny porządek w sferze tożsamości i kultury, a granica staje się integralnym elementem doświadczenia codzienności. Literatura regionalna, zapisująca wielorakie konstrukcje „światów pogranicza”, jest z jednej strony dokumentacją tych zjawisk, z drugiej – formą praktykowania transgraniczności kulturowej. Badania regionalistyczne, prowadzone pod tym kątem, pokazują tożsamość kształtującą się w polu oddziaływania wielu etnosów, religii oraz kultur, uwikłaną w skomplikowane układy narodowościowe, etniczne, wyznaniowe, językowe itp., którą można rozpatrywać zarówno w perspektywie jednostkowej (indywidualnych biografii pisarzy), jak i zbiorowej (społeczności regionalnych) z uwzględnieniem przemian historyczno-społecznych. Takie właśnie nachylenie patronuje rozważaniom zawartym w tej książce. Problematyka artykułów zebranych w czwartym tomie serii Nowy regionalizm w badaniach literackich orientuje na podmiotowo traktowane społeczności lokalne oraz obecne w nich translokacje i transgresje, a wpisując się we współczesny dyskurs tożsamości, otwiera na frapujące związki literatury, geografii i biografii. 

 

SPIS TREŚCI

Małgorzata Mikołajczak, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska,Danuta ZawadzkaTransgraniczność w literackich badaniach regionalnych – wprowadzenie do tematu SYNTEZY, ROZPOZNANIA, POSTULATYElżbieta RybickaTransgraniczność w kulturze a tożsamości regionalneAndrzej SadowskiKształtowanie się tożsamości transnarodowych na wschodnim pograniczu RP na przykładzie białoruskiej mniejszości narodowejElżbieta DąbrowiczMigracje regionalne jako problem biografistyki naukowej. Wstępne rozpoznaniaMałgorzata MikołajczakDo czego literaturze regionalnej potrzebny jest Niemiec? (Na przykładzie twórczości lubuskiej) Magdalena RoszczynialskaTustelanie, szkopyrtocy i kuferkorze – warianty tożsamości między Olzą i Ostrawicą (w polskim dyskursie narodowym i poza nim) Danuta ZawadzkaO byciu przemieszczanym. „Tutejszość” podlaska w perspektywie transgranicznej Z PERSPEKTYWY HISTORYCZNEJAdela Kuik-KalinowskaPomorze jako przestrzeń transgraniczna w dyskursie polskim. Wyznaczniki problematykiAleksander FiedutaZając między armiami: Białorusin jako tożsamość w czasach Puszkina i MickiewiczaMonika BednarczukImperialne konteksty hybrydyczności kulturowej: casus Bułharyna Tadeusz BujnickiObraz Wileńszczyzny w powieściach „kresowych” Violetta JulkowskaDekonstrukcja mitu Kresów jako współczesna perspektywa interpretacyjna tekstów historycznych Karola Szajnochy AUTO/ETNO/BIOGRAFIE I TOŻSAMOŚĆGrzegorz CzerwińskiRegionalna czy transgraniczna? Tożsamość w literaturze polskich, białoruskich i litewskich Tatarów Dariusz SkórczewskiNawrócony na islam. O paradoksalnych implikacjach pewnej „transgranicznej” konwersji Kornelia Ćwiklak„Wszystkie drogi prowadzą do dzieciństwa”. Pożegnanie z Górnym Śląskiem w Podróży w krainę dzieciństwa Horsta Bienka Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz„Po matce Kresy, po ojcu Galicja, po rodzicach Szczecin”. Bohaterowie polskiej i niemieckiej prozy oraz ich autoetnografie (na przykładzie twórczości Brygidy Helbig i Hansa-Ulricha Treichela) Monika BarwińskaUwikłani w historię – zmagania bohaterów z tożsamością w powieści Große, kleine Schwester Petera Härtlinga Elżbieta DutkaŚląskie „Alpy” i „Himalaje”. O transgranicznej biografii i niejednorodnym krajobrazie regionu Daniel KalinowskiSłuszna wojna na Pomorzu. Augustyn Necel i pisarstwo zaangażowane Anna SobieckaTożsamość transgraniczna. Wariant teatralny MIEJSCA I TRANSLOKACJEWojciech BrowarnyŁużyce Wschodnie w polskich pracach krajoznawczych i prasie regionalnej po 1970 roku (zarys dziejów pojęcia) Małgorzata Czabańska-RosadaKonfrontacja z polskością utraconego heimatu na podstawie wspomnień byłych niemieckich mieszkańców Landkreis Meseritz (powiatu międzyrzeckiego) Kinga SiewiorZ Heinzendorfu do Zdarzyc. Heterotopia początku w twórczości Henryka Worcella Kamila GiebaTransgraniczność i atopia w prozie Zygmunta Trziszki Arkadiusz KalinTożsamości transgraniczne w prozie migracyjnej i osiedleńczej – na przykładzie twórczości Zygmunta TrziszkiAnna SakowiczMała ojczyzna w twórczości Alaksieja Karpiuka Halina TwaranowiczJerzy Wołkowycki – działacz i pisarz: geneza białoruskiego ruchu literackiego w Polsce Anna NosekLiteracka mapa Podlasia w zakresie twórczości dla dzieci GRANICE: TRANZYTY I TRANSLOKACJEJan GalantPaszport, pieczątka i cło. O podróżowaniu i przekraczaniu granic w utworach Andrzeja Stasiuka Zbigniew ChojnowskiPrzekraczanie granic w poezji kręgu borussiańskiego Mirosława SzottMartwa natura jako transgraniczny krajobraz w twórczości Krzysztofa Fedorowicza Renata MakarskaKochanka Norwida i Krooa, krooa – hybrydyczna twórczość pisarzy wielojęzycznych (Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki i Radek Fridrich) Joanna SzydłowskaPamiętane, mówione, zapisane, czyli warmińskie losy w trylogii Edwarda Cyfusa ...a życie toczy się dalej. Rzecz o wykorzystaniu narracji mówionych Katarzyna TaborskaTożsamościowa literatura z mowy („Teksty” Anny Zielińskiej) Indeks nazwisk