Georomantyzm. Literatura - miejsce - środowisko

Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, stanowi  w    znacznej mierze  świadectwo przebiegu konferencji  jako  zdarzenia, spotkania i wymiany intelektualnej, angażującej badaczy z wielu uniwersyteckich ośrodków krajowych i kilku zagranicznych. Przedstawia rzut  oka na aktualny obraz stanu badań i kierunków refleksji nad romantyzmem „umiejscowionym” czy też osadzonym w przestrzeni.  Artykuły  tu  zebrane  podzieliliśmy  na  cztery  części. W  pierwszej,  anonsowanej  przez  hasła: –  tożsamość/identyfikacja  narodowa  –  wspólnota  terytorialna/krwi/języka,  dominują  studia  i  szkice  poświęcone  pisarzom  dwujęzycznym, twórcom o podwójnej tożsamości bądź o tożsamości niejedno‑znacznej, wywodzącym się z obszarów pogranicznych, przejściowych, zamieszkiwanych przez ludność etnicznie zróżnicowaną, jeśli nie wręcz skłóconą, funkcjonujących w realiach imperium rosyjskiego lub państwa pruskiego. Mając na uwadze  lokalizację Uniwersytetu w Białymstoku i romantyczną ekspozycję terytoriów położonych na wschód od Wisły, nad kwestiami odnoszącymi się do Górnego Śląska i Pomorza oraz kwestią  stosunków polsko‑żydowskich daliśmy pierwszeństwo  zagadnieniom  z  kręgu polsko‑ukraińskiego  (w dniach  konferencji  głośno  było o kijowskim Majdanie), polsko‑litewskiego i polsko‑rosyjskiego. Na osobną uwagę zasługuje w prezentowanej puli tekstów wątek genologiczny – próba „umiejscowienia” wybranych gatunków literackich – dumki i bajki.  W części drugiej, którą zatytułowaliśmy: z Zachodu na Wschód/ze Wschodu na Zachód – interior/pogranicze – światy bliskie/obce – Orient, znalazły się artykuły na temat doświadczeń podróżniczych,  związanych  z przekraczaniem  granic kulturowych, konfrontowaniem  wyobrażeń z autopsją, obiegiem wyobrażeń o popularnych w  tamtym  czasie „destynacjach”.  Artykuły w części trzeciej (podmiotowość/doświadczenie miejsca/granicy – mapa/topografia/trajektoria) poświęcone zostały podmiotowym zapisom doświadczenia miejsca, analizie konkretnych poetyk  przestrzeni i koncepcji podmiotowości, której fundament stanowi przestrzenna orientacja. Ostatnia  część  (miasto/środowisko  – Rzeczpospolita/Polska regionów – kraj/emigracja) wprowadziła do puli tematów  i wątków refleksję związaną z romantyzmem jako fenomenem miejskim w sensie kulturowego otoczenia, w którym zaistniał i dzięki któremu się rozwijał, oraz z miastem  jako obiektem uwagi pisarzy romantycznych obdarzonych wyobraźnią socjologiczną. W części tej znalazły się również studia  odświeżające podejście do regionalizmu romantycznego, a ponadto głos w  dyskusji  o  podręcznikowym  rozróżnieniu  romantyzmu  krajowego  i emigracyjnego.
Zebrane w książce artykuły pokazują szlaki badawczych wypraw, podejmowanych już to z zamiarem kontynuowania dokonań poprzednich eksploratorów, już to by wytyczyć nowe drogi w badaniach – rewidować  uświęcone tradycją odczytania kanonu romantycznego, wskazać na autorów  i  teksty zapomniane, konfrontować zjawiska  traktowane do  tej pory rozłącznie. Mimo obfitości wątków  i ujęć książka o georomantyzmie nie stanowi w żadnym razie jego syntezy. Układa się raczej w fotograficzny reportaż z przedsięwzięć zakreślonych granicami georomantycznego krajobrazu.

(Ze Wstępu)