Świetlana przyszłość? Żydowski Związek Młodzieżowy Cukunft wobec wyzwań międzywojennej Polski

Świetlana przyszłość?... to efekt badań nad dziejami Związku Młodzieżowego Cukunft w okresie międzywojennym. Praca uwypukla rolę młodzieżówek partyjnych w kształtowaniu się życia społecznego w II Rzeczypospolitej i postaw młodych ludzi ją zamieszkujących. Oparta na obszernej bazie źródłowej publikacja pokazuje, jak Cukunft ustosunkowywał się do problemów dotykających wówczas społeczność żydowską zamieszkałą w Polsce. Pośrednio też unaocznia, w jaki sposób najważniejsze zmiany zachodzące w międzywojennej Polsce (i szerzej: Europie) wpływały na zachowania i postawy Żydów zamieszkujących II Rzeczpospolitą.
 

„Autorka postawiła sobie za cel opisanie programu i działalności Cukunftu, a także wypunktowanie, co na tle propozycji innych żydowskich organizacji młodzieżowych w przedwojennej Polsce mogło być w jego ofercie atrakcyjne dla młodych Żydów. Do tak postawionego zadania podeszła w sposób metodyczny , tworząc konsekwentną, usystematyzowaną, logicznie spójną narrację, z której wyłania się interesujący obraz działalności Cukunftu, zaprezentowany na szerokim tle historyczno-społecznym. Na podkreślenie zasługuje nie tylko szerokość spojrzenia i rzetelność w zgłębianiu poszczególnych zagadnień, ale także doskonała znajomość kilku języków, co pozwoliło Autorce pracować na źródłach w językach żydowskich. Praca jest nie tylko interesująca, ale i ważna, gdyż uzupełnia naszą wiedzę o wiele istotnych szczegółów dotyczących dwudziestowiecznej historii polskich Żydów”.

dr hab. Magdalena Ruta

„Należy podkreślić umiejętność pracy Autorki ze źródłami. Bardzo dobrze, że nie przyjmuje ona założeń programów za dobrą monetę, widzi rozbieżności między założeniami a ich realizacją w praktyce. Widać to doskonale na przykładzie lektur zalecanych młodzieży przez organizację. Wielu autorów, nawet bardziej doświadczonych, skłonnych jest przyjmować, że skoro istniała lista lektur, to można uznać, iż członkowie organizacji to właśnie czytali. Autorka pokazuje tu rozbieżność pomiędzy bardzo trudnymi w odbiorze dziełami a niewykształconą młodzieżą – i podaje w wątpliwość możliwość masowego ich czytania, niezależnie od tego, co piszą o tym działacze organizacji. I kolejny dowód na umiejętność wykorzystania źródeł – Autorka analizuje nie tylko to, co w nich jest, ale także – czego w nich nie ma, jakie dzieła nie weszły do zalecanego kanonu. Wnioskowanie z nieobecności czegoś w źródłach może być dla historyka podstawą do interpretacji, niestety, wcale nie jest często spotykaną metodą analizy”.

prof. dr hab. Anna Landau-Czajka